نوآوران آنلاین-حجت الاسلام علی ذوعلم در نشست خبری که به مناسبت هفته پژوهش برگزار شد با بیان اینکه شعار هفته پژوهش سال ۹۸ «پژوهش خلاقیت و زندگی» است گفت: برای امسال شعاری که مطرح شده پژوهش خلاقیت و زندگی است، زیرا بر اساس مبانی تحولی بدون تقویت عنصر خلاقیت و پویایی فکری به تحول دست نخواهیم یافت و امروز متاسفانه عنصر خلاقیت به قدر کافی مورد توجه نیست.
وی افزود: بدون رعایت عنصر خلاقیت و پویایی فکری و تقویت عقلانیت و تفکر به تحول دست نمی‌یابیم. به عنصر خلاقیت در مدرسه و ساختار آموزش و پرورش به قدر کافی توجه نشده است.
رئیس ستاد بزرگداشت هفته پژوهش در آموزش و پرورش با بیان اینکه کمبودهای زیرساختی در حوزه پژوهش بحث اصلی نگاه ماست گفت: معتقدم اگر بخواهیم تحول اساسی در آموزش و پرورش ایجاد کنیم؛ بدون گره خوردن به پژوهش امکان ندارد.
ذوعلم ادامه داد: هفته پژوهش در آموزش و پرورش چندین جنبه دارد که شامل انعکاس تلاش‌های معلمان، دانش آموزان و بحث درباره بایستگی‌ها و کمبودهای این حوزه است. دومین نکته هم این است که برنامه‌های درسی ما با نیازهای نسل امروز ارتباط برقرار کرده است و ما هم به این نقصان اعتراف می کنیم.
ذوعلم درباره ورود زبانهای خارجی دیگر و خارج شدن از انحصار یک زبان خارجی اظهار کرد: حوزه تربیت و یادگیری زبانهای خارجی، زبانهای قرآن ومعارف اسلامی و زبان فارسی سه حوزه را در سازمان تشکیل می‌دهد. پیشنهاد داده‌ایم که زبان چینی و زبان عربی در کنار زبانهای دیگر نه به شکلی که هم اکنون در مدارس آموزش داده می‌شود، به فهرست آموزش‌های ما افزوده شود. وزیر هم ضمن حمایت از موضوع، دستور بررسی و ارجاع به شورای عالی آموزش و پرورش داده‌اند.
وی ادامه داد: مطالبه مجلس شورای اسلامی در حوزه زبان خارجی و اینکه باید کیفیت را بالا ببریم و انحصار زبان انگلیسی شکسته شود، درست است.
ذوعلم با بیان اینکه ما در فضای آکادمیک با یک نقص فرهنگ پژوهشی روبرو هستیم گفت: بعضاً پژوهش‌ها در مباحث آموزش و پرورشی و تربیتی به صورت کلیشه‌ای صورت می‌گیرد و گاهی پژوهش‌های ما ابزاری است تا پژوهشگر ارتقاء یابد. به همین علت به پژوهش‌های مدرسه‌ای نیاز داریم تا بتواند در کف مدارس، کمبودها را شناسایی کرده و راهکارهای واقع‌بینانه ارائه دهد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به کمبود اعتبارات پژوهشی اظهار کرد: تقویت اعتبارات پژوهشی، سرمایه‌گذاری بسیار مهمی است و ما نیاز داریم که پژوهش در سطح استان، مناطق و مدارس تسری یابد.
ذوعلم اضافه کرد: متأسفانه بودجه خاص مورد نیاز برای حمایت از پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های خارج از سازمان نداریم و امیدواریم جهشی در این حوزه انجام شود. هرچند ما به پژوهش‌های مطالعات آموزش و پرورش از منابع سازمان کمک می‌کنیم. به طور مثال، امسال ۸۰۰ میلیون تومان به استان‌هایی که توانمندی کمتری در حوزه بودجه‌ای داشتند، کمک کردیم که البته رقم قابل توجهی نیست.
وی همچنین با اشاره به اینکه برای سال آینده یک نگرانی جدی وجود داشت که معاونت پژوهشی در استان‌ها حذف شود عنوان کرد: با پیگیری‌های انجام شده، خوشبختانه جایگاه معاون پژوهشی در استان‌ها حفظ شد.ما ارتقای پژوهش را تا سطح مدرسه و دانش‌آموزان دنبال می‌کنیم. باید بتوانیم به طور واقعی به تعمیق فرهنگ پژوهش بپردازیم.
معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه مبانی نظری تحولی ما و پارادایم‌های اندیشه‌ای سند تحول بنیادین، آنچنان که باید وارد حوزه پژوهش نشده است گفت: شماری از پژوهش‌ها با نگاه سکولاریسمی انجام می‌شود. تا وقتی تعاریف ما، ارزش‌ها و نگاه ما به هستی به صورت بنیادین پذیرفته نشده باشد و به چارچوب درنیامده باشد سند تحول بنیادین ما با سیستم آموزش و پرورش سازگار نخواهد شد. باید فرآیندها پژوهش‌محور باشد تا بتوانیم قدم به قدم به استقرار سند نزدیک شویم.
وی درباره اینکه برای جلوگیری از پژوهش‌های تقلبی چه اقداماتی انجام شده است؟ بیان کرد: این موضوع تنها با فرهنگ‌سازی و تقویت روحیه پژوهشگری و ایجاد وجدان علمی در میان اساتید، معلمان و دانش‌آموزان حل می‌شود، البته من معتقدم که این مسئله در حد فراگیر وجود ندارد اما آفتی است که باید اصلاح شود.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره ضرورت پیوست پژوهشی طرحهای اجرایی گفت: معتقدیم در هر نقطه جامعه هر اقدامی که انجام می‌شود باید ریشه پژوهشی و نقطه عزیمت پژوهشی داشته باشد. کتمان نمی‌کنیم که گاهی‌اوقات الزامات اداری و محدودیت‌های مالی و امکانات، ما را به سمتی می‌برد که از افق پژوهش جدا می‌شویم.
وی ادامه داد: اتفاقا همه پژوهشگران در همه دنیا این گلایه را مطرح می‌کنند که چرا برای انجام کارها پژوهش صورت نمی‌گیرد؟ واقعیت آن است که همه پژوهش‌ها نیاز به خرج هزینه‌های زیادی ندارد. ما عموماً این مسائل را به معاونت‌ها در آموزش و پرورش تذکر می‌دهیم. یکی از کارکردهای پژوهشگاه مطالعات این است که هر طرحی ارائه می‌شود، مطالعات آن صورت گیرد.