نوآوران آنلاین- اقتصاد ایران چند سالی است که در مسیر حرکت به سوی بحران قرار گرفته است. همین امر موجب دلسردی مردم شده که به دنبال آن نارضایتی عمومی گسترده ای را در حال حاضر در سطح اجتماع شاهد هستیم. یکی از مسائلی که به این نارضایتی دامن زده نبود برنامه های مدون اقتصادی است. علاوه بر این ناهماهنگی میان دستگاه های مختلف نیز موجب شده تا اکنون در اقتصاد، اصلی به نام تنظیم بازار بی معنا باشد.
در همین خصوص به گفت و گو با محمود دودانگه، معاون وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می شود.
* متاسفانه در شرایط کنونی هیچ گونه نظارتی بر بازار وجود ندارد و نتیجه این می شود که یک کالا به قیمت های مختلف در یک منطقه به فروش می‌رسد. شما چه آینده ای برای بازار پیش بینی می کنید و مسؤولان باید چه تدابیری اتخاذ کنند؟
دو پدیده در اقتصاد وجود دارد. یکی پدیده گرانی و افزایش قیمت هاست که اقتصادی محسوب می شود و متاثر از عوامل مختلف است و پدیده دوم گرانفروشی است که این پدیده نیز ناشی از ناکارآمدی نظام مدیریت بازار و ناهماهنگی در سیاست های تنظیم بازار در بخش های مختلف است. بخشی که تحت عنوان گرانی از آن یاد می شود تحت تاثیر عوامل اقتصادی بسیاری است؛ وقتی نقدینگی و قیمت نهاده های تولید افزایش می یابد و بسیاری از موضوعات که در دورن بنگاه های اقتصادی مطرح است ناکارآمدی آن هاست. مجموعه عوامل موجب شده تا اکنون شاهد گرانی باشیم. درحقیقت محصولی که در یک واحد تولید می شود با قیمتی بالاتر در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. برای ریشه کن کردن گرانی باید سیاست هایی دنبال شود تا ثباتی را در اقتصاد حاکم کنیم که این امر نیازمند تمهید مقدمات و برنامه های گسترده است. بحث دیگر نیز که در قالب گرانفروشی محسوب می شود قابل مدیریت است و طبیعتاً نهادهای مختلفی نیز وجود دارند تا بتوانند نظارت مؤثری بر بازار داشته باشند تا شاهد تعدد و تنوع قیمت ها و نوسانات در بخش های مختلف نباشیم. ما در طول ماه ها و سال های مختلف شاهد بودیم که نظام مدیریت بازار در میان دستگاه های مختلف به خوبی عمل نکرد. عواملی که در قیمتگذاری کالاها مؤثر هستند باید شناسایی شوند. بخشی از سیاست های تنظیم بازار به مسؤولان وزارت بازرگانی کشور بازمی گردد که به خوبی در این حوزه عمل نکردند. بخشی دیگر نیز ناشی از نبود هماهنگی ها در حوزه اقتصادی بازمی‌گردد که تحت عنوان بورس کالا باید دنبال شود. اگر سیاست های یکپارچه ای در اقتصاد و همچنین هماهنگی در میان بخش های مختلف را داشته باشیم و در قالب ستاد تنظیم بازار مدیریت شود قطعاً ارکان مختلف با هماهنگی موفق می شوند قیمت ها را در شرایط نرمال و طبیعی قرار دهند، اما اگر سیاست ها هماهنگ نباشند و دستگاه ها نگاه بخشی خود را دنبال کنند در این صورت قیمت ها روزانه بالا و پایین می شود. متاسفانه در شرایط کنونی نهادهای ناظر، مصرف کنندگان و حتی مسؤولان دولتی از وضعیت راضی نیستند. نکته مهم در شرایط کنونی این است که برای نظارت دقیق بر بازار نیازمند هماهنگی میان بخش های مختلف هستیم و باید از اتخاذ سیاست های مقطعی پرهیز کنیم. این که یک روز جلوی صادرات را بگیریم و روز دیگر آن را آزاد کنیم و یا این که ارز 4200 تومانی را برای کالایی تخصیص دهیم و روز بعد این اقدام صورت نگیرد، سیاست های مقطعی و کوتاه مدت و بدون مطالعه ای هستند که می تواند آسیب های مختلفی همچون رانت و فساد ایجاد کند. طبیعتاً باید ستاد تنظیم بازار با توانمندی ها و پتانسیل هایی که دارد به ایجاد هماهنگی در میان دستگاه های مختلف در بازار بپردازد.
* بحث سیاست توزیع کوپن در میان مردم اخیراً مجدد مطرح شده است. به نظر شما این سیاست گامی در راستای کاهش رانت و فساد می تواند باشد؟
اساساً طرح توزیع کوپن زمانی می تواند موضوعیت داشته باشد که با کمبودی مواجه باشیم، اما زمانی که کمبودی وجود ندارد سیاست کوپن و تخصیص کالابرگ به نظر من مناسب نیست. آنچه که الان موضوعیت دارد این است که اقلام مختلف وجود دارد، اما این سوال مطرح است که چرا با وجود این که ارز 4200 تومانی به برخی کالاها همچون مرغ و گوشت تخصیص داده می شود تا به قیمت مناسب در اختیار مصرف کننده قرار بگیرند، اما در عمل این اتفاق نمی افتد. از این رو می توان گفت اجرای سیاست کوپنی برای شرایط فعلی اثربخشی و کارآمدی لازم را ندارد و تاثیر مثبت چندانی در اقتصاد ندارد.