نوآوران آنلاین- دولت لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ را به مجلس تقدیم کرد. در این لایحه، سهم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری از ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان، یک هزار و ۱۱۰ میلیارد و ۳۷۲ میلیون تومان (۱۱,۱۰۳,۷۲۰ میلیون ریال) تعیین شد که این بودجه شامل دو بخش هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای می‌شود.
در این راستا، دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ گروه هنر، میراث فرهنگی و گردشگری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مقاله‌ای به بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور، بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پرداخت.
در این مقاله به تبیین و بررسی وضعیت اعتبارات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال۱۳۹۸ و مقایسه آن با مصوب و قانون سال ۱۳۹۷ پرداخته شده است. این گزارش با مرور اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و هزینه‌ای، درآمدهای بخش و مقایسه آن با مصوب و قانون سال ۱۳۹۷ در جداول مختلف تنظیم شده است. بررسی‌ها در دو سطح فصل (فصل‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) و سازمان (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) انجام شده است.
در این مقاله به مجموع اعتبار امور دهگانه از منابع بودجه عمومی دولت در لایحه سال ۱۳۹۸ اشاره شده که برابر با ۳۸۴۳۰۹۹۳۲۶ میلیون ریال است که از این رقم، اعتباری معادل ۸۰,۵۶۳,۴۱۳ میلیون ریال (حدود۸ هزار میلیارد تومان) برای امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری در نظر گرفته شده است.
در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ مجموع اعتبارات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (کد ۱۱۳۷۰۰ )، ۱۱۱۲۵۳۲۰ میلیون ریال است که نسبت به سال جاری ۰.۴۸ درصد (حدود نیم درصد) افزایش داشته است.
مجموع اعتبارات هزینه‌ای ۴۶۶۹۱۳۰ میلیون ریال است که نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۷ ،معادل ۲.۸۹ درصد رشد داشته و مجموع اعتبارات تملک سرمایه‌ای سازمان در لایحه برابر ۶۴۵۶۱۹۰ میلیون ریال است که نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۷ معادل ۱.۱۹ درصد کاهش نشان می‌دهد. به عبارت دیگر ۰۹ / ۲ درصد از امور دهگانه به این امور تعلق گرفته است. امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری به هشت فصل تقسیم شده که سه فصل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از آن جمله است.
میراث فرهنگی در صدر بودجه
اگر بخواهیم از منظر بیشترین و کمترین اعتبارات اختصاص یافته به سه فصل فعال در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نگاهی بیاندازیم شاهد آن هستیم که میراث فرهنگی با ۵,۴۹۳,۰۰۰ میلیون ریال (۸۲/۶ درصد از امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری) است و پس از آن فصل گردشگری با ۴,۰۷۰,۱۹۰ میلیون ریال (۰۵/ ۵ درصد امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری) و فصل صنایع دستی با ۹۳۶,۵۳۰ میلیون ریال(۱۶/۱ درصد امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری) کمترین اعتبار را در میان سه فصل مزبور داراست. سه فصل در مجموع اعتباری برابر ۱۰۴۹۹۷۲۰میلیون ریال را دربرمی‌گیرند که معادل ۰۳ / ۱۳ درصد از اعتبارات امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری و ۲۱ / ۰ درصد از بودجه منابع عمومی دولت است. فصل میراث فرهنگی ۱۱ / ۰ درصد، فصل گردشگری ۰۸ / ۰ درصد و فصل صنایع دستی ۰۲ / ۰ درصد از منابع بودجه عمومی دولت را شامل می‌شوند.
سهم اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای فصل‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از مجموع سه فصل در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸
اعتبارات
در فصل میراث فرهنگی، بیشترین میزان اعتبار متعلق به برنامه تأمین، حفاظت، مرمت و معرفی میراث غیرمنقول فرهنگی و تاریخی ( ۳۲۲۱۷۹۹ میلیون ریال) در فصل گردشگری مربوط به برنامه توسعه گردشگری داخلی ( ۳۱۱۳۵۹۰ میلیون ریال) و در فصل صنایع دستی، مربوط به برنامه احیا و رشد تولیدات صنایع دستی (۳۶۰۰۰۰ میلیون ریال) است.
اگر نگاهی به تبصره ماده‌های لایحه بودجه سال ۹۸ بیاندازیم، در تبصره ۱۱ بند (د) آمده: در سال ۱۳۹۸ عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات براساس قانون بودجه سال ۱۳۹۶ اخذ می‌شود. زائران اربعین که از تاریخ ۲۴ شهریورماه ۱۳۹۸ تا ۱۲ آبانماه ۱۳۹۸ از مرزهای زمینی به مقصد کشور عراق از کشور خارج می‌شوند از پرداخت عوارض خروج معاف می‌باشند.
در بخش اظهارنظر نیز نگارندگان به این نکته اشاره دارند که با توجه به اینکه افرادی که برای ایام اربعین از مرزهای زمینی خارج می‌شوند (۲۴ شهریورماه ۱۳۹۸ تا ۱۲ آبانماه ۱۳۹۸) معاف هستند، ولی افرادی که در سایر ایام سال به زیارت عتبات می‌روند از معافیت برخوردار نیستند و معادل قانون سال ۱۳۹۶ (خروج هوایی ۳۷۵,۰۰۰ ریال و خروج زمینی و دریایی ۱۲۵,۰۰۰ ریال) محاسبه خواهد شد. اولاً باید گفت که مبلغ عوارض خروج) به ویژه برای عتبات (براساس قانون سال ۱۳۹۶ با توجه به تورم ایجاد شده بسیار پایین است. دوم اینکه در ایام غیراربعین جهت سفر به عتبات برای بار دوم و چندم افزایشی صورت نمی‌گیرد. سوم اینکه اختصاص مبلغ چهارصد هزار ) ۴۰۰,۰۰۰ ( ریال از عوارض خروجی است و از عوارض خروجی فقط مرتبط با بند «الف» و «ب» است و عوارض خروج عتبات هیچ مبلغی به حوزه گردشگری اختصاص نمی‌یابد.
از این جهت پیشنهاد شده است در ارتباط با بند «د» تبصره «۱۱» پیشنهادی به شرح زیر ارائه شده است.
بودجه بخش‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ۲۸ درصد و پژوهشگاه میراث فرهنگی گردشگری ۲۸ درصد و شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی ۵ درصد (کد ۱۱۳۷۰۰) افزایش یافته است و بودجه مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غربی ۱۵ درصد کاهش یافته است. در این میان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ( ۲۲ / ۲۸ ) درصد و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری (۳۵ / ۲۷ درصد) بیشترین افزایش را داشته‌اند و مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غرب با ۱۵ درصد شاهد کاهش چشمگیر در اعتبارات خود بوده است. بیشترین میزان رشد در اعتبارات هزینه‌ای به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تعلق دارد.
در این مقاله به اعتبارات هزینه‌ای و تملک سرمایه‌ای فصل‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ به تفکیک برنامه نیز پرداخته شده و آمده است:
در فصل میراث فرهنگی، بیشترین میزان اعتبار به ترتیب متعلق به برنامه تأمین، حفاظت، مرمت و معرفی میراث غیرمنقول فرهنگی و تاریخی (۳,۲۲۱,۷۹۹ میلیون ریال) و برنامه گسترش خدمات موزه‌ای (۱۷۴۴۲۰۱ میلیون ریال) است. در فصل گردشگری بیشترین مبلغ مربوط به برنامه توسعه گردشگری داخلی (۳,۱۱۳,۵۹۰ میلیون ریال) و در فصل صنایع دستی، مربوط به برنامه احیا و رشد تولیدات صنایع دستی ( ۳۶۰,۰۰۰ میلیون ریال) است. در فصل تحقیق و توسعه در امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری، برنامه پژوهش‌های کاربردی ( ۱۴۸۱۳۰۱ میلیون ریال) بیشترین میزان اعتبار را داشته است.
در بخش مقایسه درآمدهای حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز درآمدهای دستگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (کد ۱۱۳۷۰۰ ) شامل درآمدهای متعلق به بخش‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صندوق احیا و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی فرهنگی، شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی و شرکت توسعه گردشگری ایران می‌شود. در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، رشد درآمدی چشمگیری اتفاق نیفتاده است و بخش‌هایی از جمله شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی ( ۷۰- ) و شرکت توسعه گردشگری ایران (۰۴ / ۹۳-)، با کاهش درآمد مواجه بوده‌اند.
براساس لایحه سال ۱۳۹۸، دو شرکت سودده و دو شرکت سر به سر در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود دارد. شایان ذکر است که شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی و شرکت توسعه گردشگری ایران دارای مصوبه واگذاری هستند. اما شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی از سال ۱۳۸۷ دارای ردیف کمک‌های فنی و اعتباری و احداث سرویس‌های بهداشتی بین راهی (با شماره طبقه‌بندی: ۱۷۰۶۰۰۰۰۰۰) برای احداث ۱۰۰۰ مجموعه سرویس بین راهی با اعتبار ۱,۲۴۲,۵۳۴ میلیون ریال است و تاکنون اعتباری حدود ۸۴۹,۳۶۰ میلیون ریال را دریافت کرده است.
اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای، از دیگر بخش‌هایی است که در این مقاله به آنها اشاره شده است. در پایان نیز پیشنهاداتی برای ایجاد تغییرات در بودجه و بهبود روند فعالیت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه شده است.