وقتی دولت با هدف کاهش قیمت تمام شده پول و کاهش هزینه های مترتب بر بانک ها نسبت به کاهش هفت درصدی سود سپرده های یک ساله اقدام کرد، بسیاری از کارشناسان حرکت بازارهای موازی ، خصوصا بازار ارز و طلا و سکه را برای جذب سرمایه های سرگدان محتمل دانستند.
حالا از پس شش ماه اجرای این سیاست، مشخص می شود سود بانکی 15 درصدی نتوانسته است در رقابت با بازارهای ارز و طلا و سکه، جذابیتی برای سرمایه گذاران داشته باشد.
برآوردها نشان می دهد سرمایه های سرگردان در بازار که همواره مفری را برای رهایی از تورم و کاهش ارزش دارایی جستجو می‌کنند، با کاهش نرخ سود سپرده های بانکی ، جایگزین های تازه ای را پیش روی خود یافته اند.
شلوغی سبزه میدان و فردوسی نیز دلیلی بر این مدعاست به طوری که بازار ارز ایران در این دوره زمانی شاهد نوسانات شدید قیمتی بود.
در برخی مقاطع زمانی قیمت هر دلار، ارز شاخص بازار ایران محدوده 5 هزار تومانی را نیز رد کرد اما ورود بانک مرکزی به بازار و اعمال سیاست های سه گانه نظیر پیش فروش اوراق بیست درصدی ، سکه بهار آزادی و گواهی سپرده ریالی مبتنی بر نرخ ارز با سود ۴ و چهار و نیم درصد از یک سو و برخورد با دلالان ارز در بازار از سوی دیگر توانست تا حدی به کنترل قیمت دلار منجر شود.
ممنوعیت ثبت سفارش با دلار آمریکا نیز از دیگر اقداماتی است که در این راستا از نهم اسفند در دستور کار قرار گرفته است. با این حال بررسی ها نشان می دهد که سودده ترین بازار برای سرمایه گذاری در شش ماه گذشته بازار ربع سکه و کم سودترین بازار، بازار سود سپرده 15 درصدی بانکی بوده است.
وضعیت بازار سکه
اگر کسی در یازدهم شهریور ماه با 10 میلیون تومان وارد بازار سکه شده باشد، توانسته است این پول را به 7.2 سکه بهار آزادی طرح جدید یا 14.5 نیم سکه تبدیل کند. به قیمت امروز سرمایه وی با خرید سکه تمام بهار طرح جدید 11 میلیون و 185 هزار تومان شده است. سرمایه گذاران در بازار سکه با همین میزان سرمایه امروز 11 میلیون و 92 هزار تومان سرمایه در اختیار دارند.
بازار ربع سکه اما متفاوت بود. قیمت ربع سکه شش ماه قبل 386 هزار تومان بوده است؛ به این ترتیب 10 میلیون تومان به 25.9 ربع سکه تبدیل می شد. سرمایه 10 میلیون تومانی در این شش ماه به 12 میلیون و 561 هزار تومان تبدیل شده است.
موقعیت کسانی که در بازار سکه گرمی سرمایه گذاری کرده اند نیز با سرمایه گذاران در ربع سکه چندان تفاوت ندارد، چرا که سرمایه 10 میلیونی بدون هیچ زحمتی در این شش ماه به 12 میلیون و 485 هزار تومان تبدیل شده است. خریداران طلای خام 18 عیار نیز در این دوره با افزایش یک میلیون و 427 هزار تومانی سرمایه شان روبرو شده اند.
و اما ارز
کاهش قیمت ارز سبب شده است در این شش ماه، افزایش چندانی در انتظار سرمایه های وارد شده به بازار ارز نباشد.
خریداران دلار در قطع سرمایه 10 میلیونی 774 هزار تومان و خریداران یورو 846 هزار تومان سود کرده اند. البته در برخی روزها قیمت دلار افزایش قابل توجهی یافت به طوری که خرید و فروش آن متوقف شد. با این حال به دلیل حساسیت فراوان این بازار ریسک سرمایه گذاری در آن غالبا بالاست.
سود سپرده بانکی
بانک مرکزی یازدهم شهریور ماه، افتتاح حساب با سود بالاتر از 15 درصد را برای سپرده های یک ساله ممنوع کرد. کسانی که پیش از این تاریخ سپرده ای مثلا 10 میلیون تومانی با سود 22 درصد افتتاح کرده اند در این شش ماه یک میلیون و صد هزار تومان سود گرفته اند، اما کسانی که سپرده 15 درصدی افتتاح کرده اند، در این نیم سال 750 هزار تومان سود از آن خود کرده اند.
نکته مهم اینجاست که ثروت نباید با ورود به بازارهایی از این دست و جابجایی قیمت ها، که با کار اقتصادی در حوزه تولید و خدمات باید ایجاد شود. تورم در سال های گذشته همواره دارندگان سرمایه های خرد را به بازارهایی هدایت کرده است تا قدرت خرید پول در آن، ایمن باقی بماند. بازارهایی مانند بازار طلا و سکه و ارز مهمترین مقصد این دست سرمایه ها تلقی می شود.
