بانک توسعه تعاون بانک ملی
روزنامه نوآوران - 1403/02/08
شماره 2456 - تاریخ 1403/02/08
آخرین اخبار
کنعانی: توسل به ابزار تحریم خللی در عزم ایران ایجاد نمی‌کند
رفتار غیرانسانی آمریکا نسبت به دانشجویان معترض شرم‌آور است/ دانشگاهیان جهان باید خون گریه کنند
رئیسی: جمهوری اسلامی تحریم‌ناپذیر است
تلاش برای ارتقاء همکاری های حداکثری شرکای اجتماعی حوزه سلامت
طرح ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در منطقه ۶ تهران با قوت ادامه دارد
تلاش برای بهبود وضعیت ترافیک در پهنه مرکزی تهران
رونمایی از تمثال جدید سردار شهید احمد کاظمی در منطقه ۱۹
زیرگذر بزرگراه خلیج فارس به روستای پلایین با اقدامات ترافیکی ایمن سازی شد
ورودی بناهای تجاری غیر مجاز در منطقه 19 با استقرار نیوجرسی مسدود شد
دریاچه بوستان شقایق منطقه 19مجهز به محل تفریحی و فراغتی می شود
به صدا در آمدن زنگ هفته سلامت در مدارس منطقه ۱۶
شمارش معکوس پایان رفع معارضین مسیر آزاد راه شهید شوشتری در منطقه ۱۵
مرمت و تعویض ۴۵ گاردریل‌ در بزرگراه امام رضا (ع)
کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در فروشگاههای زنجیره‌ای شهروند
احیا آسفالت مدرسه شهید ناظم در ناحیه۶
هم اندیشی و اجرایی نمودن تصمیمات لازم به منظور بهبود وضعیت جمع آوری زباله در ناحیه۷
اجرای ۸۰ هزار متر خط کشی محوری در سال ۱۴۰۳ در منطقه ۲۱
زباله گردی در شهر؛ باید از خودمان شروع کنیم...
زباله گردی در شهر؛ باید از خودمان شروع کنیم...
نشست تخصصی مباحث ترافیکی در شمال شرق شهر
تور گردشگری افراد دارای معلولیت
پاکسازی چهره منطقه ۴ از حضور زباله گردها
جمع‌آوری ۵۰۰ کیلو زباله از محوطه ایستگاه‌ها
پروژه بوستان محله جوادیه از مرز پیشرفت ۹۰٪ عبور کرد
تحقق دو برابری اخذ سند برای املاک فاقد سند در بافت فرسوده نسبت به برنامه چهارم توسعه
توجه ویژه مدیریت شهری به حمل و نقل عمومی
پلمب ٤ مرکز غیرمجاز تفکیک و جمع‌آوری پسماند خشک درمنطقه٢ تهران
محلات طرشت و شریف صاحب خانه محیط زیست شدند
برپایی ایستگاه های حال خوب سلامت در معابر منطقه2
آغاز عملیات نرده‌گذاری رفیوژ میانی شهید محلاتی
برگزاری آیین تجلیل از متولیان ورزش زورخانه ای و پهلوانی در منطقه ۱۲
پایانه‌های حمل و نقل عمومی منطقه ۲۲ تجهیز می شوند
جلب مشارکت حداکثری شهروندان در اجرای برنامه های دوستدار محیط زیست در منطقه22
سازه جدید در عمارت منسوب به «فخرالدوله» برچیده شد
موشک «فالکون ۹» یک رکورد جدید را ثبت کرد
حق پخش تلویزیونی سرخابی‌ها را به سرانجام می‌رسانیم/ دریافت ۱۱۰ همت مالیات از ابربدهکاران
توقعات آمریکایی‌ها تمامی ندارد/خوب شدن حال کارگر یعنی خوب شدن حال کشور
بررسی نقش مشارکت قانونی در جرایم گروفروشی
بررسی نقش مشارکت قانونی در جرایم گروفروشی
دغدغه و درخواست شهروندان با ۵۶۴ مصوبه بازدید میدانی محلات پیگیری شد
اجرای عملیات طعمه‌گذاری و لانه‌کوبی درنواحی شش‌گانه منطقه٦ تهران
ارتقاء سطح دانش و اشاعه فرهنگ گیاه‌ پروری بین اقشار مختلف
تجهیز و آغاز فعالیت دبیرخانه کانون های اجتماع محور در منطقه ۲۱
برگزاری ششمین جلسه هم اندیشی دبیرخانه تکریم با مسئولین تکریم ارباب رجوع مناطق ۲۲ گانه در منطقه ۲۱
حال خوش شهروندان منطقه ۴ در هفته سلامت
طرح ارزشمند "کوک چهارم"
ترویج فرهنگ آپارتمان نشینی در محلات منطقه 13
معرفی پروژه مرمت و بهسازی ساختمان شهرداری منطقه۱۳ در دومین نشست احیا گران بافت تاریخی تهران
اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی در اراضی جنگلی سرخه حصار و خجیر
پاکسازی مستمر زمین های بایر و قطعات خالی سطح ناحیه۳
آماده باش عوامل خدمات شهری در منطقه ۵
در روز جهانی زمین پاک رود دره کن از زباله‌ها پاکسازی شد
کد خبر: 154604 | تاریخ : ۱۳۹۶/۱۱/۲۷ - 12:33

«باباشمل» که بود؟

«باباشمل» که بود؟

جلال آل‌احمد می‌گفت: «زبان باباشمل نجیب و شوخی‌های آن با نزاکت‌تر و روحانی‌تر از دیگر نشریات فکاهی بود و از رکاکت و ابتذال هم، چیزی در آن به چشم نمی‌خورد.»

نوآوران آنلاین- روزنامه اعتماد نوشت: «رضا گنجه‌ای» (با نام‌های مستعار باباشمل، مهندس ‌اقتصاد، دُنب‌المهندسین)، فرزند میرزاعلینقی (نماینده آزادی‌خواه مجلس در دوره مشروطه)، سال ١٢٩٠ خورشیدی در محله ششگلان تبریز متولد شد. در مدرسه حکمت تبریز تحصیل کرد. در سال ۱۳۰۵ به تهران عزیمت کرد و به مدرسه صنعتی ایران - آلمان وارد شد و در سال ۱۳۰۹ از سوی وزارت طرق و شوارح (وزارت راه) برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی ماشین به پلی‌تکنیک زوریخ اعزام شد. پس از بازگشت به ایران (١٣١٦) ابتدا به استخدام راه‌آهن درآمد. در سال‌های بعد در دانشکده فنی دانشگاه تهران، رتبه دانشیاری، استادی و سپس ریاست دانشکده فنی داشت. در دوره‌ای به ریاست راه‌آهن و سپس معاونت وزارت پست و تلگراف رسید. در سال ۱۳۳۴ در کابینه حسین علا به وزارت صنایع و معادن انتخاب شد و یک‌ سال در آن سمت بود، اما آن چه سبب شهرت و ترقی بیشتر او شد مدیریت نشریه «باباشمل» طی دو دوره انتشار (١٣٢٤-١٣٢٢ و ١٣٢٦) بود.

گنجه‌ای پس از واقعه ١٧ آذر ١٣٢١ (تظاهرات مردم به‌خاطر قحطی نان) که منجر به سقوط قوام‌السلطنه شد و به‌ تشویق حاج‌اسماعیل امیرخیزی، روزنامه (هفتگی) «باباشمل» (به معنای لوطی و داش‌مشدی) را راه انداخت که اغلب پنجشنبه‌ها منتشر می‌شد. او و یاران تحریریه‌اش، نظیر ابراهیم صهبا (ابرام سرپا، شیخ سرنا)، رهی‌ معیری (زاغچه و شیطونک)، گلچین‌معانی (بچه‌ مکتبی)، سعید فزونی (مهندس‌الشعرا)، اسماعیل پوروالی، حسن قائمیان، اردبیلی، بهرام داوری (کارتونیست جلد) و... در نگارش روزنامه، لهجه تهرانی را انتخاب کردند، یعنی زبان عامیانه شکسته یا غیر کتابی. سرمقاله‌های گنجه‌ای با عنوان «درددل‌های باباشمل» در هر شماره درج می‌شد که در نگارش آنها، گوشه‌چشمی به مقالات جلیل محمدقلی‌زاده (مدیر روزنامه ملانصرالدین) و «چرند و پرند» دهخدا (دخو) داشت. زبان و شیوه بیان مقالات باباشمل، به شکل ساده، عوام‌فهم و محاوره بود و همین ویژگی‌ها، از عوامل نفوذ این نشریه در میان توده‌های مردم شده بود. به گفته جلال آل‌احمد، «زبان باباشمل نجیب و شوخی‌های آن با نزاکت‌تر و روحانی‌تر از دیگر نشریات فکاهی بود و از رکاکت و ابتذال هم، چیزی در آن به چشم نمی‌خورد.»

اگر چه باباشمل در دوره‌ای وقفه انتشار داشت (مهر ١٣٢٤ تا مرداد ١٣٢٦، به علت سفر گنجه‌ای به اروپا) اما این نشریه، آینه تمام‌نمای اوضاع سیاسی و اجتماعی پس از شهریور ١٣٢٠ بود. درست زمانی که ایران یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود را به لحاظ نفوذ بیگانه، قحطی، رواج بیماری و... می‌گذراند، گنجه‌ای در قالب طنز، هیات حاکمه ایران را در آن دوره مضحکه و رسوای عالم کرد. همین شدت پرداختن به سوژه‌ رجال سیاسی، بعدها نقطه‌ ضعف او شد. در سرمقاله آخرین شماره نوشت که طی این چند سال، تنها اندوخته‌اش از فعالیت مطبوعاتی «کینه دشمنان و رنجش دوستان» بوده و دیگر «صبر و توانایی»‌اش به‌ سر آمده است. انتشار باباشمل، تحولی در طنز سیاسی بود اما تاریخ گواهی می‌دهد که گنجه‌ای از آن به‌ عنوان اهرمی برای رسیدن به وکالت و وزارت استفاده کرد. او با همه انتقاداتی که در باباشمل از مجلس و دولت می‌کرد، بالاخره قبای وزارت بر تن کرد. صهبا در خاطراتش می‌نویسد: «وزرا و وکلا از باباشمل خیلی حساب می‌بردند و اغلب به دفترش می‌آمدند و گاهی هم برای همدیگر مایه می‌آمدند... بعد از وزارتش دیگر روزنامه تعطیل شد. همه می‌گفتند درددلش کهنه شده است و خودش هم دیگر نمی‌توانست ادامه بدهد.» هر چند مهندس رضا گنجه‌ای تنها روزنامه‌نگاری نبود که از این راه رفت اما شاید در میان طنزپردازان ایران، او تنها کسی باشد که به چنین جایگاهی رسید و البته پس از آن، دیگر به عالم طنز و مطبوعات بازنگشت. واپسین سال‌های زندگی او در سوییس گذشت و سرانجام در ١٥ شهریور ١٣٧٤ در ژنو رخ در نقاب خاک کشید.

برشی از یک سرمقاله گنجه‌ای با عنوان «شیربرنج» چنین است: «یکی به کور مادرزاد گفت: هیچ تا به‌ حال شیربرنج خورده‌ای؟ جواب داد: نه، اصلاً من نمی‌دونم شیربرنج چه شکلیه. گفت: یه چیز سفیده. جواب داد: سفید چیه؟ گفت: سفید، رنگ غازه. جواب داد: غاز چه شکلیه؟ یارو انگشت‌هاش رو راست کرد و نوکاش رو به‌ هم چسبوند و مچ دستش رو کج کرد، مختصر، دستش رو شکل غاز نمود و دست کوره را گرفت و مالید به دست خودش. گفت: غاز یه همچو شکلی داره. کوره همین که دستش به دست گُنده و زِبر یارو خورد، خودش رو عقب کشید و گفت: نه جانم! من شیربرنج به این کلفتی نخورده‌ام... . حالا به جون همه‌تون، اونایی هم که خواستن به ما کور و کچل‌ها، مشروطه و حکومت ملی رو حالی کنن، همین کار رو کردن و درست همون‌ قدر ما از مشروطه و آزادی سردرآوردیم که اون کوره از شیربرنج... .»

کانال تلگرام

ارسال دیدگاه شما

  • دیدگاه های ارسالی، پس از تایید مدیر سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشند منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان پارسی باشند منتشر نخواهد شد.