دکتر غلامحسین بیابانی دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

شاید نامگذاری محله¬ها به محله سالم یا کثیف پشتوانه علمی و متغن خاصی وجود نداشته باشد، اما بر اساس تجارب جرم یابان و پلیس نشان می¬دهد می¬توان محله را با یک زاویه خاص دسته بندی و ارائه داد. لذا آنچه در پی می¬آید نگاه جرمیابان به محله کثیف  می¬باشد، هر چند محله-های کثیف ممکن است آنچه  از اسمش پیداست وضع ظاهری کثیفی نداشته باشد اما محله¬ای جرم خیز است و آمار جرم در آنجا به نسبت دیگر محله¬ها بالاتر باشد اتلاق می¬گردد.

اما  به طور معمول مجرمان  تمایل بیشتری به انجام جرم در محدوده محل زندگی‌شان دارند و معمولا مکان¬هایی را انتخاب می‌کنند که در مسیر رفت و آمدشان باشد، چراکه هر روز می‌توانند این مکان‌ها را با دقت تحت نظر بگیرند و برنامه¬ریزی داشته باشند. با این مقدمه به چند مورد از محله¬هایی را که بیشتراز سایرمحله¬ها در معرض خطر جرم و یا آمار بالای جرم قراردارند بررسی می‌کنیم.

 

1. محله¬ای که در آنجا باشگاه¬های ورزشی وجود داشته باشد، یکی از محله¬های جرم خیز محسوب می¬شود، به ظاهر وجود باشگاه یک حسن برای محله محسوب می¬شود اما به لحاظ اینکه فردی با ورزش کردن در باشگاه نیرومند می¬شود ممکن است در بیرون باشگاه نیروی خود را تخلیه نماید و با افراد درگیر شود و موجب زدوخورد اتفاق بیافتد.

2. خانه‌هایی که نزدیک محل زندگی مجرمین قرار دارند و مناطقی که جمعیت جوان آن غالب است و در آنجا رفت و آمد دارند و همچنین محله‌هایی که مراکز خرید، باشگاه‌های ورزشی، پایانه‌ها هستند در معرض خطر هستند.

3. محله¬هایی که تعداد معتادان بیشتر از حد معمول باشد و یا مرکز خرید و فروش مواد در آنجا صورت بگیرد بیشتر از محله¬های دیگر در معرض جرم قرار دارد.

4. خانه‌هایی که در محدوده بزرگراه‌های اصلی شهر هستند به دلیل اینکه به واسطه تردد وسایل نقلیه متعدد افراد ناشناس زیادی در آنها رفت و آمد می‌کنند و شناسایی افراد مشکوک و ناشناس در آنها سخت‌تر است، مجرمین راحت‌تر هدف‌های خود را شناسایی می‌کنند. همچنین منازلی که نزدیک به مسیرهای پیاده رو قرار گرفته‌اند نسبت به سرقت‌ها آسیب پذیرترند.

5. خانه‌هایی که در حومه شهر قرار دارند نیز درست مانند خانه‌هایی که در نزدیکی بزرگراه‌ها هستند بیشتر در معرض دید افراد غریبه قرار دارند. خانه‌هایی که در بن‌بست قرار دارند و خروجی‌های کمی دارند و محله‌های خلوت پرخطرترند.

6. خانه‌هایی که در محله¬ای یک بار هدف جرم واقع شده‌اند، در مقایسه با خانه‌هایی که از آنها جرم واقع  نشده است احتمال می‌رود که بیشتر هدف جرم قرار بگیرند، البته دزدی دوباره از این خانه ها به طور معمول با گذشت شش هفته از نخستین سرقت اتفاق می‌افتد. دلایل متعددی مانند ارزشمند بودن وسایل خانه و دسترسی آسان به آن از علل سرقت دوباره این گونه خانه‌هاست. گاهی سارقان که با ورود به یک خانه موفق به بردن همه وسایل نشده‌اند در فرصتی مناسب به محل سرقت برگشته یا دوستانشان را اجیر کرده و با ارائه اطلاعات لازم به آنها وسایل ارزشمند را غارت می‌کنند، حتی درمواردی دیده شده سارقان بعد از ماه‌ها دوباره به محل سرقت قبلی می‌روند تا وسایلی را که مالک خانه آن را جایگزین کرده است بدزدند. تحقیقات متعدد نشان می‌دهد سرقت دوباره ازخانه ها، بیشتر در مناطق با درآمد کم که سارقین بیشتر حضور دارند اتفاق می‌افتد.

7.   ساختمان‌هایی که در نزدیکی محلی که جرم واقع شده قرار دارند، به دو دلیل در خطر جرم قرار دارند. نخست اینکه مجرمان به محدوده‌ای که جرم موفق داشته‌اند بر می‌گردند و در صورتی که هدف قبلی سخت باشد به دنبال هدف ساده تری در آن منطقه هستند. دلیل دوم هم اینکه ممکن است به دنبال خانه‌هایی با اموال مشابه جرم قبلی‌شان باشند و به محل جرم قبلی‌شان بازگردند.

8. محله¬ای که خانه یا خانه¬هایش یا پارتمان¬هایش در بیشتر ساعات روز و شب خالی هستند مورد توجه سارقان قرار می‌گیرند. تحقیقات نشان می‌دهد یکی از شگردهای سارقان برای شناسایی این خانه¬ها و اطمینان از نبود ساکنان خانه، به صدا درآوردن زنگ در خانه‌هاست. آنها به طور معمول چندبار زنگ در را به صدا درآورده و وقتی هیچ‌کس پاسخگو نباشد آن خانه را تحت نظر می‌گیرند و در فرصت مناسب سراغ آن می‌روند، اما روشن گذاشتن چراغ، پارک کردن وسیله نقلیه در جلوی پارکینگ، فعالیت قابل دید از بیرون خانه یا سروصدای قابل تشخیص سبب می‌شود که مجرمان نه تنها به این خانه‌ها بلکه به خانه‌های اطراف نیز کمتر توجه کنند. بنابراین خانواده‌های تک سرپرست، خانه‌های تک نفره و خانه‌های مجردی در معرض خطر بیشتری برای سرقت قرار دارند.