نوآوران آنلاین- لایک کردن در شبکه های اجتماعی مجازی از قبیل فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام و... که در روزگاری نه چندان دور به عنوان یکی از ویژگی ها و جذابیت های این شبکه های اجتماعی شناخته می شد، رفته رفته تبدیل به معضلی بزرگ شده است که می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به روابط انسان ها و نیز حتی دولت ها در صحنه بین الملل وارد نماید که در این مقاله سعی می کنیم به نمونه هایی از این دست بپردازیم.

1ـ «لایک» شدن به قیمت جان. چندی پیش وکیل مدافعی از پرونده عجیبی رونمایی کرد و از موکلی گفت که به تعداد لایک‌های دریافتی از سوی دوستانش برای پست‌هایی که در صفحه فیسبوکش به اشتراک می‌گذاشت، از جانب همسرش به باد کتک گرفته می‌شد. جراحات این زن به حدی بود که او را راهی بیمارستان کرد و حتی بینایی چشم هایش را نیز از دست داد. این زن در توضیح حرکت خشن همسرش گفت مدام از جانب او چک می‌شد و شوهرش تمام پست‌ها و لایک‌های دریافتی را می‌دید و ارتباط او با دوستانش، حس حسادتش را تحریک کرده و سبب می‌شد تا به وی حمله ور شود.

۲ـ «لایک» پر هزینه. اروین کسلر بنیانگذار یک انجمن مقابله با پرورش دهندگان صنعتی حیوانات سوئیس، مورد اهانت کاربران فیسبوک قرار گرفت و کاربری در یک پیغام عمومی (کامنت) او را فاشیست و نژادپرست خطاب کرد و فرد دیگری نظرات کاربر قبلی را بازنشر داده و با کلیک بر روی «لایک» این پیغام را تأیید کرد. از این رو کسلر علیه این شخص که روی لایک کلیک کرده، نزد پلیس شکایتی مطرح کرد. دادگاه منطقه‌ای زوریخ شکایت کسلر را وارد دانسته و متهم را به خاطر تهمت غیر‌اخلاقی معادل ۴ هزار فرانک سوئیس و پرداخت سایر مخارج دادرسی جریمه کرد و دستور داد به شاکی نیز غرامتی معادل ۷ هزار و ۶۰۰ فرانک بپردازد.

۳ـ «لایک» ی که اصلاً وجود خارجی ندارد. یک فلسطینی ۱۷ ساله که توانسته بود بورسیه دانشگاه هاروارد را بگیرد، در فرودگاه بین‌المللی لوگان بوستون مورد بازجویی‌های چند ساعته مأموران مرزبانی و گمرک آمریکا قرار گرفت و سرانجام به دلیل پُست‌های فیسبوکی دوستانش از آمریکا اخراج شد. دلیل اخراج این جوان فلسطینی، مشاهده برخی پُست‌های فیسبوکی حاوی «مواضع سیاسی ضد آمریکایی» بود. این در حالی بود که جوان فلسطینی در پاسخ به بازجویی‌های مامور مرزبانی آمریکا، به کرات گفت که من هیچ پُستی درباره مسائل سیاسی منتشر نکرده‌ام و هیچ دخالتی در این پُست‌ها نداشتم، آن ها را به اشتراک نگذاشتم و هیچ کامنتی برای آن ها نگذاشتم و حتی آنها را «لایک» نیز نکرده ام. به رغم این توضیحات، مأمور مرزبانی آمریکا روادید عجاوی را باطل کرد و به او گفت که او ممنوع‌الورود است.

۴ـ « لایک» انتقادی علیه هم تیمی. مسوت اوزیل بازیکن آرسنال که به پادشاه پاس نیز معروف است در اینستاگرام عکسی را لایک کرد که در انتقاد از اولیویه ژیرو، هم تیمی اش بود. این اقدام اوزیل با واکنش‌های زیادی همراه شد. در مورد دیگری از این دست علیرضا بیرانوند دروازه بان نامی کشورمان که به دلیل ابراز تمایل برای جدایی از پرسپولیس جنجال ساز شده بود، مطلب شدیداللحنی را که علیه مهدی طارمی و در حمایت از خودش منتشر شده بود «لایک» می کند. همین موضوع در فضای مجازی نام شماره یک پرسپولیس را بار دیگر بر سر زبان ها انداخت و دردسرهایی را برای وی به وجود آورد.

۶ـ «لایک» یهودی ستیز. کریستین کلاگز نماینده دفتر نمایندگی آلمان در رام‌الله به دلیل برخی فعالیت‌هایش در شبکه اجتماعی توئیتر و «لایک» کردن چندین توئیت به یهودستیزی متهم شد. کلاگز اقدام به لایک کردن توئیت‌هایی کرده بود که از رژیم ‌صهیونیستی، یهودیان و کشور یهودی انتقاد کرده‌اند. یکی از این توئیت‌ها شامل ویدئویی بود که از حمله به نظامیان رژیم صهیونیستی حمایت شده است. وزارت خارجه آلمان بلافاصله به این موضوع واکنش نشان داد و با غیر قابل پذیرش خواندن چنین اقدامی اعلام کرد که این اقدام در تقابل با دیدگاه دولت آلمان قرار دارد.

۷ـ «لایک» ناخواسته. شهیندخت مولاوردی دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی در اقدامی عجیب پست صفحه شخصی مسیح علینژاد از مدعیان خارج نشین مدافع حقوق زنان را «لایک» کرد. اگرچه مولاوردی بعدها در توضیحاتی این لایک را ناخواسته و یک بدبیاری محض به دست خودش دانسته بود، اما این توضیحات هم چندان نتوانست از حجم انتقادات نسبت به وی بکاهد.

با نگاهی به موارد عنوان شده ملاحظه می شود چگونه یک «لایک» بی جا می تواند بحران های متعددی را برای لایک کنندگان به وجود آورد و مدت های مدیدی آنان را درگیر حواشی نماید.

جالب این جاست که خود فیس بوک که به عنوان خالق «لایک» در بین شبکه های اجتماعی مجازی شناخته می شود هم از این موضوع در امان نبوده است. چندی قبل یک شرکت هولدینگ هلندی در قبال مبلغ بالایی، فیسبوک را مورد پیگرد قانونی قرار داد و به این شبکه اجتماعی مجازی، اتهام دزدیدن «لایک» را وارد کرد. رسانه اجتماعی رامبراند ادعا می کند که یک برنامه نویس که اکنون در قید حیات نیست، ایده «لایک» را مطرح کرده بود. آن هامی گویند که وی در سال ۱۹۹۸ یعنی ۵ سال قبل از آن که عکس های آشپزی مدرن و عکس های کودکان را در «سرفبوک» خود پست کند، دستگاهی برای سرفبوک خود طراحی کرد. «سرفبوک» یک دفتر خاطرات اجتماعی بود که به افراد امکان به اشتراک گذاری زندگی خود با دوستان و خانواده را می داد و محلی برای تأیید در آن طراحی شده بود.