نوآوران آنلاین- کاوه دانشمند مدیر هنری جشنواره‌ی فیلم‌های ایرانی "پراگ" که اواخر دی ماه تا اوایل بهمن ماه برگزار شد، در گپ و گفت‌گویی با ایسنا از روند برگزاری این رویداد و موانع آن سخن گفت.

او از اولین روز برگزاری این جشنواره در سال ۲۰۱۲ تا به امروز به سمت خود وفادار است. او که خود فیلمساز است و از آثارش می‌توان فیلم کوتاه «باران‌های گاه و بی‌گاه» اولین حضورش در سی و چهارمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر بود که جایزه‌ی منتقدین را نیز از آن خود کرد نام برد.

دانشمند در ابتدا درباره‌ی نوع مخاطب غیر ایرانی جشنواره‌ی "پراگ" توضیح داد: البته آنچه به معنی واقعی خود به همه‌مان انرژی می‌دهد تا هر سال بهتر و موثرتر از سال گذشته جشنواره را برگزار کنیم، همان استقبال گرمی است که مخاطبان جشنواره از برنامه ها دارند.

متاسفانه به خاطر برگزاری ناقص و غلط برنامه های گوناگونی که در خارج از ایران با تمرکز بر فرهنگ و هنر ایران صورت می‌گیرند، اندکی بدبینی در ارتباط با جشنوارهای مثل ایرانسی طبیعی است اما بایستی بگویم که از همان دوره ی اول، جشنواره با مشورت و همکاری تیمی شکل گرفت که سالها تجربه کار در مجموعه هایی مثل کارلوی واری، ییهلاوا و شماری از جشنواره‌های معتبر جمهوری چک را داشته اند. همچنین تیم مطبوعاتی جشنواره نیز توسط یکی از شناخته شده ترین آژانس‌های مطبوعاتی جمهوری چک هدایت می شود و تیم جشنواره با انتخاب سالیانه گزیده‌ای از بهترین آثار هنری سینمای ایران این امکان را فراهم می‌کند تا امکان خبررسانی به مخاطبان چکی به سادگی فراهم شود. از سوی دیگر مخاطبان چکی نیز به فرهنگ دوستی و کنجکاوی شهره هستند و طبیعتاً اگر با مجموعه‌ای جدی از آثار خوب سینمای ایران و با تیمی حرفه ای برنامه خود را به آنها عرضه کنیم، با علاقه جشنواره را دنبال خواهند کرد. مخاطبان جشنواره اخبار سینمای روز را به دقت دنبال می کنند و در جریان اتفاقات روز جشنواره های مهم بین‌المللی نیز هستند. خیلی از این مخاطبان شماری از فیلمسازان ایرانی را نیز که در خارج از ایران خیلی شناخته شده نیستند، می‌شناسند و با پیگیری، آثار آنها را در جشنواره‌ی ما دنبال می‌کنند. به همین خاطر جشنواره که در دوره اول خود تنها در یک سینما برگزار شده بود، در دوره‌ی هشتم خود در هشت سینما، سه شهر و دو کشور برگزار می‌شود.

او در پاسخ به این سوال که "در لیست عوامل و کارکنان جشنواره که روی سایت نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که تعداد دست اندرکاران ایرانی بسیار کم هستند و بیشتر آنها اهالی چک هستند. آیا همگی با علاقه و آشنایی به سینمای ایران ترغیب به همکاری شدند و یا لزوماً برایشان یک «شغل» محسوب می‌شود؟ "، توضیح داد: شاید باورش سخت باشد ولی بخش عمده‌ی تیم جشنواره از روی علاقه به ما پیوسته‌اند و قطعاً این خود یکی از دلایل مهمی است که باعث شده است که جشنواره‌ی ما در فضایی حرفه‌ای ولی همزمان بسیار گرم و صمیمی اجرا شود. بخش عمده‌ای از تیم جشنواره چکی هستند ولی ما همکارانی نیز داریم که اسلواک، فرانسوی، لیتوانیایی و افغان هستند و در مجموع تیم جشنواره ترکیبی جذاب از افرادی هست که هر یک به اشکال گوناگون با سینمای ایران درگیر هستند. شاید بد نباشد اشاره کنم که تیم جشنواره در طی هشت سال گذشته تغییری نکرده است و همه‌ی افرادی که امروز با جشنواره کار می‌کنند از سال اول جشنواره همراه آن بوده‌اند. همچنین همه‌ی همکاران جشنواره آن را متعلق به خود می‌دانند و به همین خاطر هیچگاه این استنباط را ندارند که برای کسی کار میکنند. نتیجه‌ی این نحوه فعالیت هم این بوده است که همگی تمام توان و علاقه خود را برای جشنواره خرج می‌کنند.

او در باره‌ی این نقطه‌نظر که "جشنواره‌ی فیلم های ایرانی پراگ مشهور به این است که فیلم‌های منتخب تماشاگران بسیار عجیبی دارد. دلیل این نوع سلیقه سینمایی مخاطبان این شهر را در چه می‌بینید؟ " گفت: در سال های برگزاری جشنواره هر ساله ما نیز کنجکاو بوده‌ایم که چه فیلمی این جایزه را کسب میکند. مخاطبان جشنواره نگاهی بسیار دقیق و ویژه دارند و همیشه انتخاب‌هایی شایسته برای فیلم محبوب شان داشته‌اند. در سال های گذشته فیلم‌هایی مثل «احتمال باران اسیدی»، «اسرافیل» و امسال نیز «سه رخ» جایزه فیلم منتخب مخاطبین را دریافت کردند که به درستی نشان می‌دهد با چه مخاطبی درگیر هستیم. این مخاطبین نه تنها سینمای ایران بلکه سینمای جدی سایر کشورها را در طول سال به دقت دنبال می‌کنند و انتخاب‌هایشان به دور از هیجان زدگی است. در واقع این انتخاب بهترین راه شناخت ما نیز از تماشاچیان جشنواره است.

کاوه دانشمند در بخش دیگری از این گفت‌وگو که درباره شروع همکاری‌اش با این جشنواره و آنچه باعث بنیانگذاری آن شد، گفت: من از دوره‌ی اول همراه جشنواره بوده‌ام و به همراه سه تن از دوستان نزدیکم جشنواره را شروع کردیم. پراگ شهری است پر از اتفاقات جذاب فرهنگی و در سال اول اقامتم در پراگ متوجه شدم که چند جشنواره متمرکز بر سینماهای کشورهای مختلف در آن برقرار است. یک بار به جشنواره‌ی فیلم‌های هندی رفتم و با کمال تعجب دیدم که برای نمایش یکی از فیلم‌های کمتر دیده شده ریتویک گاتاک سالن سینما مملو از مخاطبان چکی بود. همان زمان فکر کردم که اگر چنین عطشی برای فیلم‌های خاص و ناب تاریخ سینما در این شهر و بین مخاطبانش وجود دارد، طبیعتاً برای سینمای ایران هم وجود خواهد داشت.

او درباره بخش فیلم‌های کوتاه و مستند ایرانی در جشنواره‌ی پراگ هم گفت: از همان دوره‌ی اول برنامه جشنواره به سه بخش فیلم‌های بلند، فیلم‌های مستند و فیلم‌های کوتاه تقسیم شده بود و خاطرم هست که در دوره‌ی اول دو سانس کامل به فیلم های کوتاه اختصاص داشت که به خاطر محدودیت فضا در بروشور حتی اسامی آثار در آن ذکر نشده بود ولی نمایش فیلم‌ها با سالن های پر برگزار شد. فیلم کوتاه بخشی جدی از سینما برای سینمادوستان چکی محسوب می‌شود و در کنار دو جشنواره بزرگ فیلم کوتاه در جمهوری چک هر ماه نمایش‌های پر بازدید از سینمای کوتاه در پراگ برگزار می شود. از آنجایی که سینمای کوتاه ایران در دورانی طلایی خود بسر می‌برد، طبیعتاً مخاطبان چکی جشنواره نیز از آن استقبال ویژه‌ای می‌کنند، به گونه‌ای که سال گذشته افتتاحیه جشنواره به نمایش شماری از فیلم‌های موفق و شاخص سینمای کوتاه اختصاص یافت.

دانشمند درباره‌ی رویکرد در جشنواره در انتخاب فیلم‌ها گفت: انتخاب آثار جشنواره توسط تیم جشنواره و با بررسی تحولات روز سینمای ایران و موفقیت‌های بین‌المللی این سینما شکل می‌گیرد. در این مسیر جشنواره از راهنمایی و مشورت فیلمسازان برجسته ای نیز بهره می‌جوید.

او در توضیح برنامه‌های جانبی جشنواره‌ی فیلم های ایرانی پراگ توضیح داد: برنامه‌های جانبی جشنواره مجموعه‌ای وسیع است که در طول حیات جشنواره شامل اجرای موسیقی، تاتر، نمایشگاه نقاشی، عکس، پوستر، ورک شاپ های فیلمسازی، سمینارهای فیلم، پنل‌های تخصصی تاریخ سینمای ایران و نمایش‌های دانشگاهی بوده است. این برنامه ها هر سال بر اساس تم و محتوای جشنواره انتخاب می‌شوند تا بتوانند تصویری کامل‌تر از فعالیت‌های هنرمندان ایرانی در عرصه‌های مختلف را به نمایش بگذارند. به طور مثال تم جشنواره هشتم "جاودانگی! " بوده است و بر این اساس، همزمان با برگزاری جشنواره، نمایشگاهی از پوسترهای تاریخ سینمای ایران با همکاری بی دریغ علی بختیاری برای عموم به نمایش درآمد که بر این واقعیت تاکید داشت که آثار نفیس هنری عمری جاودانه و ماندگار خواهند داشت. همچنین در همین دوره پنلی تخصصی با حضور قصیده گلمکانی و مجید برزگر نیز برگزار شد که مروری بر تاریخ سینمای ایران و مقایسه سینمای قبل و بعد از انقلاب به بحث گذاشته شد. این برنامه نیز گامی برای بازشناسی چهره هایی از سینمای ایران بود که با گذشت دهه ها هنوز آثار و فعالیتشان در سینمای ایران اثری ماندگار و به یاد ماندنی داشته اند.

مدیر هنری جشنواره‌ی فیلم‌های ایرانی پراگ که از ۲۵ دی تا ۶ بهمن ماه در پراگ برگزار شد درباره‌ی تاثیر وضعیت اقتصادی روز ایران و تحریم‌ها، در برگزاری این دوره از جشنواره خاطرنشان کرد: طبیعتاً تاثیر داشته است. ما در شرایطی فعالیت می‌کنیم که حمایت بخش خصوصی در ایران می‌تواند به گسترش جشنواره کمکی غیرقابل انکار بکند. در این شرایط و با نوسانات موجود در بازار ایران متاسفانه حمایت‌های داخلی برای جشنواره بسیار محدود بوده است و امیدوارم که در سالهای آینده شاهد حمایت بیشتری از بخش خصوصی ایران در جشنواره باشیم. با این حال و در این شرایط نیز هم در بخش خصوصی جشنواره توانسته است از حمایت بی دریغ افرادی بهره ببرد که بدون چشم داشت به جشنواره کمک کرده‌اند.