نوآوران آنلاین- نقدینگی یکی از شاخص‌های اقتصادی است که هر از چند گاهی بانک مرکزی اقدام به انتشار آمار آن می‌کند. پنج‌شنبه هفته گذشته بود که بانک مرکزی نرخ نقدینگی را ۱۶۴۶ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته رشد 5/20 درصدی را تجربه کرده است.
از زمان اعلام این خبر شاهد هشدارهای بسیاری از سوی فعالان و صاحبنظران اقتصادی بودیم.
در اهمیت مسائل اقتصادی همچون نقدینگی همین بس که رهبر معظم انقلاب نیز در جلسه‌ای که اخیراً با سران قوا با محوریت مسائل اقتصادی داشتند بر حل مشکل نظام بانکی، نقدینگی، اشتغال و تورم و ضرورت اتخاذ تصمیمات جدی در این خصوص تأکید داشتند.
پرواضح است که نقدینگی همه بخش‌های اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای نمونه می‌توان به نوسانات اخیر بازار ارز اشاره کرد که یکی از علل اصلی آشفتگی این بازار هجوم سرمایه‌های مردم برای خرید به امید فروش با سود بیشتر در آینده‌ای نزدیک بود. متأسفانه در کشور ما در هر دوره‌ای نقدینگی به یکی از بازارهای اقتصادی ورود می‌یابد و نهایتاً نیز به سایر بازارها تسری می‌یابد و افزایش قیمت اقلام را رقم می‌زند. این در حالی است که به گفته صاحبنظران حوزه پولی و مالی سرمایه‌گذاری در بازارهایی همچون بورس نه تنها تورم را به دنبال ندارد بلکه موجبات شکوفایی اقتصادی را نیز فراهم می‌کند. از این رو ضروری است که با ایجاد مشوق‌های مناسب امکان ورود سرمایه به بازار سرمایه کشورمان ایجاد شود.
در همین خصوص به گفت‌وگو با دو تن از نمایندگان مجلس پرداختیم که تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
بورس؛ بهترین بازار برای جذب نقدینگی
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصای مجلس شورای اسلامی طی گفت‌وگویی با خبرنگار روزنامه نوآوران یکی از راهکارهای اصلی برای جلوگیری از گرانی کالاها را کنترل نقدینگی دانست و گفت: زمانی که نقدینگی بالا باشد قطع یقین تقاضا نیز به تناسب آن افزایش خواهد یافت؛ این در حالی است که عرضه به موازات درخواست خرید مردم بالا نیست و نتیجه این می‌شود که شاهد افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها خواهیم بود.
وی افزود: در صورت تداوم افزایش نقدینگی در اقتصاد به شرایطی دچار خواهیم شد که متأسفانه باید گفت: پول ملی ارزش خود را از دست خواهد داد؛ چراکه این پول به بازارهای مختلف به‌ویژه همان‌طور که اخیراً تجربه کردیم به بازار ارز روانه خواهد شد و درنهایت شاهد خواهیم بود که پول ملی کشورمان قدرت قبل را نخواهد داشت؛ به این معنا که اقشار مختلف جامعه به خط فقر نزدیک‌تر شده و قدرت خریدشان به شدت کاهش می‌یابد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین نسبت به کاهش سطح تولید محصولات داخلی بر اثر افزایش قیمت ارز و نهایتاً بالا رفتن هزینه‌های تولید در داخل ابراز تأسف کرد و اظهار داشت: برای مهار نقدینگی باید شرایطی فراهم شود تا تولیدات داخل تکافوی نیازهای مردم را کند؛ چراکه در غیر این صورت از یک سو شاهد افزایش تقاضا برای خرید و از دیگر سو نیز کمبود کالا برای عرضه خواهیم بود.
پورابراهیمی ادامه داد: در شرایطی که عرضه و تقاضا تناسب نداشته باشند طبیعتاً مردم به سراغ محصولات وارداتی می‌روند و نیازهای‌شان را از این طریق تأمین می‌کنند که همین امر در کنار افزایش هزینه‌های تولید در داخل به ورشکستگی صنایع دامن می‌زند و به این ترتیب می‌توان گفت افزایش نقدینگی به طور غیرمستقیم منجر به افزایش شمار بیکاران در جامعه نیز می‌شود؛ اتفاقی ناگوار که طی سال‌های اخیر بسیار شاهدش بودیم.
وی به تجربه تلخ ماه‌های اخیر و بالا رفتن ساعتی نرخ ارز اشاره و عنوان کرد: بسیاری از افراد به طمع سودآوری بیشتر اخیراً نسبت به ورود سرمایه و نقدینگی‌شان به بازار ارز اقدام کردند و اکنون که این نرخ کاهش یافته است پشیمان از متضرر شدن‌شان هستند و برای این‌که بیش از این ارزش دلارهای‌شان کاهش نیابد، فروش را تنها چاره برای حفظ حداقلی سرمایه خود دانستند. این در حالی است که اگر سرمایه شان را به بازارهایی همچون بورس وارد می‌کردند قطعاً با مشکلات کمتری دست و پنجه نرم می‌کردند.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین بر ضرورت هدایت نقدینگی تأکید کرد و گفت: در حال حاضر بانک مرکزی رقم ۱۶۴۶ هزار میلیارد تومان را برای نقدینگی اعلام کرده است و باید گفت در چنین شرایطی علاوه بر کنترل نقدینگی، هدایت سرمایه‌های سرگردان به بازارهایی سودآور و رونق آن بخش‌ها را نیز مورد توجه جدی قرار داد؛ چراکه نتیجه ورود پول‌های نقد مردم به بازار ارز و یا مسکن تبعات جبران ناپذیری بر پیکره اقتصاد وارد می‌کند، اما بورس از جمله بازارهایی بوده است که ورود هرچه بیشتر سرمایه به رونق آن کمک کرده است.
مهار نقدینگی با ایجاد مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌های مردم
در ادامه به گفت‌وگو با معصومه آقاپور، دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس پرداختیم. آقاپور نیز معتقد است که باید نقدینگی را مهار کرد تا بیش از این شاهد تورم در اقتصاد نباشیم.
وی نقدینگی را متأثر از سیاست‌های پولی در کشور عنوان کرد و گفت: بالا بودن نقدینگی مشکلی است که در همه دوره‌ها اقتصاد ایران آن را تجربه کرده است و تا زمانی که سیاستگذاران حوزه اقتصادی نسبت به اصلاح برخی سیاست‌ها اقدام نکنند شاهد افزایش رقم نقدینگی خواهیم بود. متأسفانه در عمل شاهد عملیاتی شدن تصمیمات جدی برای خروج از بحران‌های اقتصادی نیستیم.
دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس راهکار مهار نقدینگی در شرایط کنونی را ایجاد مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌های سرگردان مردم دانست و افزود: بهترین راهکار ممکن این است که مسؤولان با ایجاد امنیت اقتصادی زمینه ورود سرمایه‌گذاران به پروژه‌های مهم را فراهم کنند تا به این ترتیب از یک سو شاهد شکوفایی بخش‌های مختلف کشور باشیم و از دیگر سو نیز مردم به بازگشت اصل پول‌شان و همچنین سودآوری سرمایه‌گذاری اطمینان یابند و به جای ورود به بازارهایی همچون سکه و دلار که افزایش تورم را به دنبال دارد، پول‌های‌شان را در مسیری صحیح هدایت کنند.
آقاپور بر ضرورت اصل شفافیت در اقتصاد تأکید و عنوان کرد: متأسفانه نبود شفافیت یکی از دلایلی است که اخیراً منجر به آشفتگی در بازار دلار شد. همچنین جولان دلالانی که از نفوذ برخوردار بودند موجب شد قیمت‌ها افزایش یابد و مردم برای حفظ ارزش پول‌شان به بازار ارز وارد شوند. این در حالی است که تجربه نشان داده است خرید ارز راه مناسب و قابل اطمینانی برای سرمایه‌گذاری نیست.
وی همچنین هشداد داد: مسؤولان باید هر چه سریع‌تر با اصلاح سیاست‌ها راهی برای جذب نقدینگی موجود بیایند؛ چراکه رابطه مستقیمی میان بالا رفتن رقم نقدینگی و تورم وجود دارد و حفظ ارزش پول ملی در چنین شرایطی بسیار سخت خواهد شد.
دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: از آن جایی که رقم بالا برای نقدینگی که اکنون بانک مرکزی اعلام کرده است، نه تنها شاخص منفی محسوب می‌شود، بلکه نشان از بحرانی بودن وضعیت اقتصادی کشور را دارد که اگر به موقع مورد توجه قرار نگیرد و پول‌های نقد مردم هدایت نشود زمینه بروز بحران‌هایی به مراتب بدتر در اقتصاد را نیز فراهم می‌کند. از این رو ضروری است که دولت مجدانه با اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب و استفاده از کارشناسانی خبره در این حوزه امکانی را فراهم کند که از نقدینگی بالا به عنوان فرصتی مناسب استفاده شود تا این‌که مجدد این پول‌ها به بازار ارز و سکه بازگردد و باز هم شاهد کودتای ارزی باشیم؛ چراکه اقتصاد بیمار ایران دیگر تاب بحران‌های جدید را ندارد.