نوآوران آنلاین- بیستم اکتبر (28مهرماه ) روز جهانی پوکی استخوان نامیده شده و هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان و بیماری های مزمن استخوان است.شعارسال 2017 روز جهانی پوکی استخوان، ' با دوست داشتن استخوان هایمان از آینده خویش محافظت کنیم ' انتخاب شده است.
اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در زمینه سلامت استخوان ها، عضلات و مفاصل از طریق رسانه های عمومی، نهادهای سیاستگذاری، متخصصان بهداشت و عموم مردم از مهمترین اهداف این روز است.ایده اصلی روز جهانی پوکی استخوان برای اولین بار با کمپینی توسط انجمن ملی پوکی استخوان انگلیس در سال 1997 میلادی آغاز شد و کمیسیون اروپا با حمایت از این کمپین روز 20 اکتبر را روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری کرد.
*** پوکی استخوان علائم واضحی ندارد
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه پوکی استخوان علائم واضحی ندارد، گفت: کوتاه شدن قد و انحراف ستون فقرات می تواند از پیامدهای پوکی استخوان باشد که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
دکتر مژگان اسدی به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان ، شکستگی را یکی از عوارض پوکی استخوان اعلام کرد و افزود:شکستگی فرد را دچار ناتوانی جسمی می کند و می تواند مشکلاتی را برای فرد بیمار و خانواده اش ایجاد کند.اسدی، عوامل خطر پوکی استخوان را شکستگی با ضربه خفیف یا زمین خوردن اعلام کرد و گفت: مصرف سیگار والکل ، سابقه فامیلی و یائسگی زودرس از دیگرعوامل خطر برای پوکی استخوان است و مردم باید در سنین بالای 50 سالگی عوامل خطر این بیماری را جدی بگیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران برلزوم تشخیص بموقع این بیماری تاکید کرد و گفت: با تشخیص بموقع این بیماری می توان از ابتلا به شکستگی ها جلوگیری کرد. هرچه عضلات قوی تر باشند ، فرد تعادل اش حفظ می شود و از سقوط که عامل شکستگی است، جلوگیری می کند.
وی به افراد بالای 60 سال توصیه کرد که سنجش تراکم استخوان را انجام دهند تا در صورت نیاز خدمات لازم به آنها ارایه شود.
***حدود 70 درصد زنان ایرانی دچار کاهش توده و پوکی استخوان هستند
فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم بیان کرد: مطالعه ای که در مرکز تحقیقات غدد انجام شده نشان می دهد که حدود 70 درصد زنان بالای 50 سال ایرانی دچار کاهش توده و پوکی استخوان هستند.وی با اشاره به اینکه حدود 60 درصد مردان ایرانی هم دچار کاهش توده استخوانی و پوکی آن هستند، گفت: هر چند شیوع آنها در زنان بیشتر از مردان است اما این آمار نشان دهنده شیوع این بیماری در کشور است.
اسدی ادامه داد که در مطالعه دیگر نشان می دهد که از هر 3 زن بالای 50 سال یک نفر و از هر 5 مرد بالای 50 سال یک نفر به پوکی استخوان مبتلا است.
***ایرانی ها 60 درصد میانگین جهانی کلسیم مصرف می کنند
وی، میانگین جهانی مصرف روزانه کلسیم را هزار میلی گرم اعلام کرد و گفت: ایرانی ها 60 درصد این مقدار را مصرف می کنند.فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم اظهار کرد: این آمار نشان دهنده این است که مصرف روزانه کلسیم ایرانی ها باید افزایش پیدا کند.
وی تاکید کرد که ویتامین D مورد نیاز بدن باید وجود داشته باشد تا کلسیم مصرفی هم به خوبی جذب شود.عضو مرکز تحقیقات پوکی استخوان پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با اشاره به اینکه فرآورده های لبنی بیشترین مقدار کلسیم را دارد به خانواده توصیه کرد که مصرف مواد لبنی به خصوص شیر را جدی بگیرند.
اسدی، ویتامین D مورد نیاز بدن را حدود 800 واحد اعلام کرد و گفت: ایرانی ها حدود 20 درصد این مقدار را مصرف می کنند که خیلی کم است.
***تحرک بدنی تا 20 سالگی، ذخیره توده استخوانی را افزایش می دهد
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اظهار کرد که هرچه تحرک بدنی تا 20 سالگی بیشتر باشد سبب می شود ذخیره استخوانی افزایش یابد.اسدی بر لزوم توجه بیشتر جوانان به ورزش تاکید کرد و گفت: مدارس باید توجه جدی تری به ورزش کنند و دانش آموزان باید روزانه یک ساعت ورزش کنند تا از ابتلای آنان به بیماری ها جلوگیری شود.
وی با اشاره به اینکه تا 20 سالگی ذخیره سازی توده استخوانی انجام می شود ، گفت: برای این کار نیاز به تغذیه مناسب و تحرک بدنی است که ما در هر 2 مورد دچار مشکل هستیم.
** پوکی استخوان چیست
پوکی استخوان بیماری مربوط به استخوان هاست. در این بیماری اصطلاحا استخوان ها متخلخل می شود. ساختار میکروسکوپی استخوان ها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانه های استخوان پوک بسیار بزرگتر از استخوان سالم است. در این حالت استخوان ها به تدریج جرم و چگالی خود را از دست می دهند و بسیار حساس و شکننده می شوند.
متاسفانه این بیماری هیچ علامت اولیه ای ندارد و زمانی بروز می کند که یکی از استخوان ها ( معمولا استخوان لگن و مچ) می شکند؛ به همین دلیل به آن بیماری خاموش گفته می شود.
***علل پوکی استخوان
استخوان ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده اند. از بدو تولد تا اوایل 20 سالگی، سلول های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می کنند و متراکم می شوند. معمولا اوج تراکم استخوان ها در 20 سالگی است.رشد و توسعه استخوان ها تا حدود 25 سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می یابد. پس از 45 سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان ها به تدریج کاهش می یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان ها تامین می شود.
کاهش تراکم استخوان ها با افزایش سن کاملا طبیعی است ولی برخی عوامل این فرآیند را تسریع می کند.
برخی از این علل عبارتند از :
- کم تحرکی
- استفاده نکردن از مواد حاوی کلسیم
- کاهش ویتامین D در بدن
-ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان
- استفاده از داروهای استروئیدی
-ی ائسگی زودرس (کمتر از 45 سال)
- استعمال دخانیات
- کاهش استروژن در بدن
- شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی، دیابت نوع