نوآوران آنلاین- موسسه توسعه صنایع فرهنگی تونس، کتاب «توزر در دوره میانه» اثر محمد الازهر بای را منتشر کرد که در آن به وجوه مختلف حیات عمومی در شهر توزر و معرفی چهره‌های شاخص آن در حوزه‌های پزشکی، نجوم، مهندسی، علوم فقهی، حدیث، قضاوت و ادبیات پرداخته شده است.
محمد الازهر بای در مقدمه این کتاب آورده است که انتخاب شهر توزر به عنوان موضوع این کتاب، نتیجه «احساس سنگین سرخوردگی‌ای است که این شهر همچنان بدان گرفتار است تا جایی که نزدیک است از چشم پژوهشگران بیفتد یا شاید افتاده باشد که در نتیجه طولی نمی‌کشد که چهره‌های بارز آن گمنام می‌شوند و آثار و نشانه‌های برجسته این شهر از بین می‌رود و به مانعی بر سر راه اهل علم برای پی بردن به حقیقت‌شان تبدیل می‌شود، در حالی که آنان بسیارند و برای اینکه علو شأن حفظ شود، شایسته توجه هستند.»
الازهر بای افزود: احتمالاً خواننده این کتاب، شگفت‌زده خواهد شد از اینکه خواهد دانست این شهری که در گوشه صحرا قرار گرفته است، این تعداد از بزرگان را در حوزه‌های جدا از شعر و ادبیات تقدیم کرده است.
وی بعد از ورود به عمق تاریخ این منطقه و ساکنان اصلی آن و اشاره به شرایط زندگی اقتصادی و اجتماعی و نقش این منطقه در شکل‌گیری تمدن صحرا و واحه‌ها، از ده‌ها شخصیت اسم می‌برد که بر حوزه‌های مختلف علمی، پژوهشی و انسانی تاثیر گذاشته‌اند. به عنوان مثال، نام‌هایی چون السقراطی، ابوزید عبدالرحمان التوزری، ابوعبدالله محمد عبدالقادر التواتی العباسی و احمد بن محمد التوزری در حوزه علوم فقهی و حدیثی می‌درخشد که با تولید کتاب‌ها و ترجمه‌هایی که در شرق و غرب معروف شده، بر غنای کتابخانه علوم اسلامی افزوده‌اند.
در پزشکی، ابوالحسن عبدالله الصقلی از این شهر زبانزد است که به همراه خانواده‌اش از صقلیه به توزر آمد و به شغل پزشکی و درمان مشغول شد و کتاب‌های بسیاری را به رشته تحریر درآورد.
در حوزه مهندسی، ابن الشباط مهمترین نام به شمار می‌آید که به طور خاص در مهندسی آب زبانزد شد و صاحب معروفترین معادله تقسیم آب در واحه‌های این منطقه است که هنوز تا امروز، بر اساس آن عمل می‌شود. مؤلف درباره او می‌گوید: «او اصول مهندسی آب را در مؤسسات آموزشی و علمی کلاسیک یا نظام‌مند فرا نگرفت، بلکه آن را به واسطه مطالعات عمیق خود در آثار بزرگترین دانشمندان این حوزه آموخت.»
در حوزه تاریخ نیز عبدالله الشباط نامی آشناست که کتابی به نام «صلة السمط» را در همین حوزه در مدتی نزدیک به ۱۷ سال به رشته تحریر درآورد و در آن درباره تاریخ فتوحات اسلامی از عصر نبوی تا دوره میانه سخن گفت.
الازهر بای در حوزه نجوم نیز از شخصیت‌های متعددی نام برد که در این حوزه تاثیرگذار بودند که شاید محمد الهادفی و ابوحفص عمر از بارزترین آنها باشند، به ویژه اینکه آوازه ابوحفص به کشورهای مشرق و آندلس نیز رسیده است. از بارزترین تألیفات وی می‌توان به «محصلة المطلوب فی العمل بربع الجیوب» اشاره کرد که یک نسخه خطی از آن در کتابخانه العباسیه در تونس موجود است.
این کتاب در ۱۵۰ صفحه و قطع متوسط توسط مؤسسه توسعه صنایع فرهنگی تونس به چاپ رسیده است و روی جلد آن، یک تصویر قدیمی از شهر توزر کار شده است.
پیش از این نیز کتاب‌های زیر از دکتر الازهر بای منتشر شده است:
«مناقب اولاد تلیل» در سال ۲۰۰۵
«حسان بن ثابت؛ شاعر جاهلیت و اسلام» در سال ۲۰۰۵
«دیوان عمر ابن ابی بکر الشریف» در سال ۲۰۱۰
«مدایح نبوی در غرب اسلام؛ خوانشی در معانی و روش‌ها» در سال ۲۰۱۳.
این خبر را رایزنی فرهنگی ایران در تونس برای مهر ارسال کرده است.