نوآوران آنلاین-برخی از نمایشگاه‌ها کار خود را به امید بهتر شدن شرایط به تعویق انداخته‌اند و سعی کرده‌اند با اقدامات بهداشتی و امنیتی به همان صورت رویداد را برگزار کنند، اما نامشخص بودن وضعیت شیوع کرونا و خطر ابتلاء، با وجود رعایت برخی ملاحظات، اهمیت از دست ندادن زمان متولیان را به سوی راهکار دیگری سوق می‌دهد. از همین رو بعضی از کمپانی‌ها به منظور از دست ندادن فرصت‌های تجاری خود، از ابزارهای آنلاین بهره گرفته‌اند. گرچه برخی کارشناسان بر این باورند که چیزی جایگزین نمایشگاه‌های چهره به چهره نمی‌شود و ارتباط مطلوب با مشتریان موردنظر حاصل نمی‌شود، این موضوع در برخی از صنایع نمود بیشتری پیدا می‌کند و نمی‌توان انتظار داشت تمام خسارات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا بر فرصت‌های نمایشگاهی را از این طریق پوشش داد.
با این وجود فعلاً راهکار آنلاین می‌تواند تا حدودی نیاز تجاری را پوشش دهد. به همین خاطر رونمایی از خودروهای جدید از طریق پوشش رسانه‌های آنلاین پیگیری شده است و ملاحظاتی برای تجاری‌سازی رونمایی برخط و خرید آنلاین لحاظ گردیده است
برگزاری آنلاین گردهمایی‌ها، رویدادها و نمایشگاه‌هایی که سابقاً به صورت حضوری برگزار می‌شد گرچه با تمام تکنولوژی‌ها نمی‌تواند تمام مزایای نمایشگاه‌های سنتی را به همراه داشته باشد اما در این شرایط با توجه به نامشخص بودن زمان کنترل شیوع ویروس می‌تواند در جهت حفظ سلامتی و حصول برخی فرصت‌های تجاری به کار گرفته شود. با این حال مزایای دیگری هم دارد:
کاهش شدید هزینه‌ها: اجاره محل، اقامت، رفت و آمد، تجهیزات، غرفه سازی، آب، برق، گاز، نوشیدنی و میان وعده پذیرایی برای فروشندگان، نبود هزینه‌های رفت و آمد و اقامت برای خریداران
فراگیری مخاطبان در مکان و در زمان: امکان بازدید خریداران از سراسر نقاط جهان، از هر کجا، در هر زمان از شبانه روز در طول مدت رویداد و امکان تعامل از قبل از شروع رویداد تا بعد از اتمام زمان رویداد
راحتی: فرد در خانه یا جای راحت می‌تواند بدون درگیری در ازدحام جمعیت، گرمای هوا و خستگی بازدید یکباره، روی مبل راحتی سفارش خود را ثبت یا کالاهای خود را معرفی کند.
حمایت از محیط زیست: علاوه بر کاهش آلودگی هوا ناشی از ترددها، کاغذی نبودن بروشورها و … گامی هرچند کوچک برای حفظ محیط زیست خواهد بود. نمونه‌ای از این تأثیر در یک تحقیق بررسی شده است: براساس آمار سیسکو، به واسطه برگزاری یک رویداد مجازی برای ۱۹۰۰۰ نفر در مقایسه با گردهمایی چهره به چهره، از انتشار ۸۴۰۰۰ تن کربن دی اکسید در اتمسفر دور می‌مانیم.
شمارش-آمار: امکان شمارش بازدیدها و سایر آمار به صورت دقیق‌تر فراهم می‌شود، آماری که با تجزیه و تحلیل می‌تواند به رشد کسب و کارها کمک کند، استفاده از آمار بازدید صفحات، مسیر جستجوی بازدیدکننده و محل ماوس روی صفحات فروش اطلاعات خوبی را برای تحلیل کلان داده و ارائه خدمات بهتر فراهم می‌کند امکانی که هیچوقت از طریق رویدادهای فیزیکی میسر نمی‌شود.
سفارشی‌سازی نمایش محصولات و فروشگاه‌ها با توجه به علایق خریدار و امکان جستجوی آسان‌تر برای خریدار
بهره از اینترنت امکان فراگیری در زمان، مکان و میان افراد مختلف را دارد. افراد حتی قبل از شروع رویداد می‌توانند در صفحه گفتگو رویداد بحث کنند و بیشتر درگیر شوند. می‌توانند در هر ساعات شبانه‌روز، از هر کشوری وارد آن شوند، می‌توانند به محض اینکه تصمیم گرفتند و فرصتی داشتند از منزل، محل کار یا هرجایی به صفحه رویداد وارد شوند و می‌توانند بعد از زمان برگزاری رویداد به فیلم‌ها و بحث و بروشورها دسترسی داشته باشند.
همین موضوع نه تنها برای مشتریان بلکه برای غرفه داران و شرکای تجاری رویدادها مطرح است. به همین خاطر نمایشگاه‌های مجازی ظرفیت این را دارند که با هزینه کمتر، جمعیت بیشتر از فروشندگان و خریداران و شرکا را پاسخگو باشند.
به دنبال اعلام خبر لغو نمایشگاه امسال کتاب کودکان بولونیا، اکنون مدیران این نمایشگاه اعلام کرده‌اند از چهارم ماه می (۱۵ اردیبهشت) یک سری از ابتکارات دیجیتالی جدید را ارائه می‌کنند. این برنامه‌ها شامل یک نمایشگاه کتاب مجازی به صورت کامل با ارائه نمایشگاه‌ها و صحنه‌ای برای معرفی حقوق جهانی اثر و نیز پلتفرمی که امکانات ارائه لیسانس‌ها و دیگر معاملات تجاری را فراهم کند از طریق PubMatch.com خواهد بود.
گفته شده علاوه بر صحنه‌ای برای ارائه امتیاز کتاب، نمایشگاه کتاب کودکان بولونیا محتوای گسترده‌ای را در وب سایت آنلاین خود ارائه می‌کند که شامل مصاحبه، معرفی کتاب و یک وبلاگ برای انتشار اخبار، اطلاعات و یادداشت‌هایی از سوی چهره‌های مهمان خواهد بود.
در بخش «دیوار تصویرگران» نیز، تصویرگران متقاضی می‌توانند کارت‌های ویزیت، کارت پستال و پوستر خود را قرار دهند. بخشی نیز برای ارائه رویدادهای ویژه و شبکه ارتباطی برای تصویرگران تدارک دیده شده است.
با توجه به اخبار بالا که چندی پیش منتشر گردیده است در ادامه به برخی ابهامات ناشران در خصوص نمایشگاه مجازی پاسخ داده خواهد شد:
مشخصات برگزاری مجازی نمایشگاه‌ها
برای بررسی موضوع مجازی کردن نمایشگاه‌هایی که کنسل شده‌اند یا در شرف آن قرار دارند، ابتدا بهتر است تعریفی از نمایشگاه داشته باشیم. بنا بر فرهنگ معین، نمایشگاه جایی است که کالاهای بازرگانی، صنعتی یا محصولات کشاورزی به نمایش گذارده شود. پس اصل موضوع وجود جایی است که بازرگانان و … بتوانند کالاهای خود را بر اساس قواعد مشخص برای خریداران بالقوه به نمایش بگذارند ما از نمایشگاه غرفه‌های آن را به یاد داریم. اما در حقیقت نمایشگاه به چند غرفه فیزیکی یا مجازی کنار هم خلاصه نمی‌شود. به عبارتی قرار نیست همان چیزی که در دنیای حضوری می‌بینیم فقط جنبه آنلاین بگیرد، صفحه‌ای باشد با لینک یا شکل مغازه و وارد محصولات شود. اصل موضوع نمایشگاه یعنی ایجاد قواعدی که در یک بازه زمانی مشخص و در یک محیط تجمیع شده از فروشندگان، نوعی کالا یا خدمت مشخص را برای مخاطبان بیشتری به نمایش بگذارند و با توجه به جنبه‌های مختلفی مثل محیط رقابتی، افزایش فروش و… امکان ارائه تخفیفات و تسهیلات بیشتری را به خریداران در این زمان دارند.
به نظر می‌رسد برای شرکت‌هایی که بیشتر کسب و کار آنها بر محور مجازی است، برگزاری فیزیکی رویداد فرصت توازنی را محقق می‌سازد که در دنیای مجازی برای آنها مقدور نیست. در عین حال که برای فروشندگان سنتی، دنیای مجازی فرصتی را فراهم می‌کند که به صورت فیزیکی مقدور نیست.
یکی از نکات برای بهره برداری بهتر از فضای آنلاین برای جایگزینی نمایشگاه‌های حضوری بوده است، دستیابی و ساختن جامعه مشتریان برخط مخاطب است. در حقیقت بهره برداری از فضای برخط برای پوشش خسارت‌های نمایشگاه‌ها دارای سه بعد اصلی است، به وجود آوردن امکان فروش برخط برای شرکت‌های و مؤسسات ارائه دهنده خدمات، تسهیل دسترسی به خریداران جامعه هدف و بهره از استراتژی‌ها و ابتکارهای دیجیتالی به منظور حل کاستی‌های تجارت چهره به چهره و حضوری نمایشگاه در فضای آنلاین را پاسخ دهد.
یکی از ضعف‌هایی که برای برگزاری مجازی رویداد نام برده می‌شود این است که افراد در چنین رویدادی راحت‌تر حواسشان پرت می‌شود در حالی که در یک رویداد چهره به چهره فرد محصور چنین رویدادی است و حضور فیزیکی او مانع از تحت تأثیر عوامل پرت کننده حواس از محتوای نمایشگاه برای او می‌شود.
اصول مشخصات مشترک نمایشگاه‌های مجازی
ایجاد امکان تعامل خریداران و فروشندگان: مجازی شدن نمایشگاه می‌تواند به صورت خیلی ساده با انتشار شماره‌های تماس و ایمیل شرکت‌های دارای محصول باشد یا به پیچیدگی ایجاد یک پلتفرم برای گذاشتن محصولات این شرکت‌ها
تبلیغات و آگاهی خریداران بالقوه برای بهره‌برداری در زمان مناسب با مراجعه به یک آدرس مشخص، رکن اصلی نمایشگاه خوب، تعداد خریداران آن است. برخی از نمایشگاه با توجه به دشواری دسترسی به مخاطب هدف به صورت برخط، مانع مجازی برگزار کردن نمایشگاه دانسته‌اند.
جستجو آسان: امکان دسترسی به محصول هدف، از بین مجموعه غرفه‌داران امری کلیدی در فرآیند خرید در یک نمایشگاه مجازی است. این امر با دسته بندی مناسب غرفه‌داران تا فیلتر محصولات تمام غرفه‌داران بر اساس نام یا مشخصه‌های محصول می‌تواند پیش رود.
ایجاد امکان تخفیفات، تسهیلات و اطمینان از خرید از میان مجموعه متفاوتی از فروشندگان مجازی
برای مشارکت بخش سنتی می‌توان یا پلتفرم جدیدی را لحاظ نمود یا تسهیلاتی برای ورود آنها به بازارگاه در دوران نمایشگاه در نظر گرفت.
پس به‌طور کلی ساختار نمایشگاه مجازی بر سه محور ۱- نمایش برخط ۲- تعامل برخط و ۳- معامله برخط ایجاد می‌گردد و اگر زیرساختی ایجاد شود که سه قابلیت فوق را پوشش دهد در واقع نمایشگاه مجازی راه اندازی شده است.
نکاتی که خاص نمایشگاه کتاب وجود دارد ایجاد یک بستر یکپارچه نمایشگاهی است که پلتفرم مربوطه کاملاً فضای فیزیکی نمایشگاه را شبیه‌سازی می‌کند و امکانات و قابلیت‌هایی را در اختیار فروشندگان و خریداران قرار می‌دهد. این امکانات باید بر مبنای سه محور فوق باشد.
۱- نمایش برخط:
ناشر یا غرفه‌دار باید بتواند غرفه‌ای در فضای مجازی بر روی پلتفرم نمایشگاه در اختیار بگیرد و امکان چیدمان غرفه برای او ایجاد شود به‌صورتی‌که اطلاع‌رسانی به مخاطب را با ارائه پروفایل و مشخصات خود و همچنین تبلیغات دیجیتالی خود اعم از تیزر، کلیپ یا فهرست و عکس کتابهای خود در غرفه انجام دهد. ناشر می‌تواند عکس چند صفحه از کتابهای خود را بصورت تصادفی در غرفه قرار دهد تا هرزمان بازدیدکننده تمایل داشت تورق کند.
بازدید کننده باید بتواند وارد فضای نمایشگاه شود و با استفاده از تکنولوژی سه بعدی که در اختیار دارد تمام غرفه‌ها را مانند فضای فیزیکی بازدید نماید. تبلیغات ناشران و کتابهای آنها را ببیند و هر کتاب را که می‌خواهد تورق کند.
۲- تعامل برخط:
ناشر یا غرفه‌دار می‌تواند امکاناتی را برای چت آنلاین و حتی ویدئو کنفرانس از پلتفرم نمایشگاهی درخواست کند که هرزمان بازدید کننده وارد غرفه شد از وی استقبال کند و پیام درخواست چت و یا ویدئو بدهد و بتواند با بازدید کننده غرفه خود ارتباط برقرار کند.
بازدید کننده باید در کنار هر غرفه امکان پلی کردن صدا یا تصویر را داشته باشد و بتواند ارتباط برخط صوتی و تصویری با غرفه دار ایجاد کند و سوالات خود را بپرسد.
۳- معامله برخط:
ناشر یا غرفه‌دار باید بتواند به‌صورت برخط کتاب خود را بفروش برساند که این امر از طریق درگاه پرداخت پلتفرم نمایشگاه قابل انجام است در صورتی‌که تمایل داشته باشد نیز امکانات کارت به کارت نیز ایجاد کند برای کتابهای دیجیتال می‌تواند بسیار کارا باشد ولی برای کتابهای فیزیکی علاوه بر اینها پرداخت در محل نیز وجود دارد.
بازدیدکننده باید بتواند خرید برخط انجام دهد و با امکانات مختلف پرداخت هزینه را واریز و برای کتابهای دیجیتال در لحظه دانلود داشته باشد و برای کتابهای فیزیکی امکان حمل با پست و پیک فراهم باشد.
با توجه به امکانات برخطی که در اختیار ناشران قرار می‌گیرد به‌راحتی می‌توانند کتابهای خود را به نمایش گذاشته و تعاملات خوبی را با بازدیدکنندگان برقرار کنند.
ارزش افزوده چنین فضایی چه چیزهایی می‌تواند باشد: ۱- فارغ از زمان و مکان بودن بازدید و معامله ۲- هزینه کم برای غرفه دار و بازدید کننده ۳- افزایش زیاد بازدیدکنندگان به‌دلیل سهل‌الوصول بودن بازدید
کتاب با توجه به کد ISBN شناسه منحصر به‌فرد دارد که امکان رهگیری برای آن وجود دارد و قابلیت جعل ندارد ضمن اینکه ویژگی‌های سایز، رنگ و سلیقه برای آن موضوعیت ندارد و به‌راحتی قابل معامله است.
نمایشگاه مجازی فارغ از هر گونه ریسک در فضای فیزیکی مانند انواع بیماری‌ها و آلودگی‌ها قابل برگزاری است و تعطیلی برای آن بی‌معنا است.
با توجه به جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فروش اینترنتی که تا کنون انجام گردیده است امکانات و تسهیلات خوبی برای فروش اینترنتی توسط شرکت پست ارائه می‌شود و همچنین تمامی تاکسی‌ها چه اینترنتی و چه سنتی مجوز حمل بار برای کمک به فروشگاه‌های اینترنتی را دریافت کردند و می‌توانند خدمات خوبی به نمایشگاه مجازی در ارسال کالا برای خریدار را بدهند.
چنانچه پلتفرم واحد نمایشگاهی وجود داشته باشد امکان ثبت شکایت برای بازدید کننده وجود دارد و توسط متولی امر شکایات و تخلفات در حوزه خرید و فروش رصد و قابل پیگیری است.