نوآوران آنلاین- در کشور ما درآمدهای نفتی همواره آمار بالایی را در تامین هزینه های جاری به خود اختصاص داده اند، اما با تحریم های آمریکا بعید است که این درآمدها همچون دیگر سال ها باشد و بتوانیم بر آن تکیه کنیم؛ از این رو در بودجه سال 98 تصویب شد که درآمدهای مالیاتی به عنوان مهم ترین منابع برای تامین هزینه ها در نظر گرفته شود، اما با توجه به فرارهای مالیاتی موجود قطعاً این امر عملی نیست و به مشکل برمی‌خوریم. از این رو بحث دریافت مالیات از سپرده های بانکی مطرح می شود که این نیز یکی از راه های کسب درآمد است، اما توجهی به پیامدها و عواقب این سیاست نشده است. در چنین شرایطی سرمایه گذاری در بانک ها توجیه منطقی و اقتصادی خود را از دست می دهد و مردم بازارهای دیگر همچون ارز، سکه، خودرو و ... را برای سرمایه‌گذاری مناسب می بینند و نتیجه چنین روندی، گسترش دلالی و واسطه گری خواهد بود.
در همین خصوص به گفت‌وگو با کامران ندری، عضو پژوهشکده پولی و بانکی پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می شود.
* اخیراً اعلام شده که قرار است از سپرده های بانکی مالیات اخذ شود. به نظر شما چنین سیاستی قابلیت اجرایی شدن در حال حاضر دارد؟
شرایط اقتصادی کنونی کشور بسیار آشفته است و هرگونه تصمیمی باید حتماً پس از کار کارشناسی و سنجیدن عواقب آن باشد تا مشکلات اقتصادی عمیق تر و بحرانی تر نشود. این که اکنون با اتفاقات تلخ مواجه هستیم هم نتیجه نبود مدیریت کارآمد است. اقتصاد به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های کشور ما نیازمند برنامه ریزی های منسجمی است که حرکت رو به جلو را تسهیل نماید. متاسفانه اقتصاد کشور ما در حال درجا زدن و حتی پسرفت است. این سیر نزولی موجب شده تا اجرای هر سیاستی هر چند خوب اما به نتایج بد منتج شود. از این رو ضروری است هر تصمیمی که قرار است اخذ شود با در نظر گرفتن همه عواقب باشد. در حال حاضر نیز مجدد بحث دریافت مالیات از سپرده های بانکی مطرح است که این امر قطعاً تبعاتی به دنبال خواهد داشت. در بسیاری از کشورها این اتفاق می افتد، اما نمی توان با اطمینان گفت که اجرای این سیاست در ایران موفقیت آمیز خواهد بود؛ چراکه کشور ما با مشکل بسیار بزرگی همچون نبود اقتصاد آرام و ثابت و رشد تورم مواجه است. به نظر می رسد که هدف اصلی از اجرای سیاست دریافت مالیات از سپرده های بانکی، جبران کسری بودجه است. به اعتقاد من چنین طرح هایی عملاً شکست خورده است. بهتر است دولت از طریق دیگری کمبود منابع مالی را جبران کند و با دریافت مالیات از سپرده های بانکی، اتفاقات ناگواری را در کل اقتصاد رقم بزند؛چراکه ظاهراً ایم یک تغییر در سیستم بانکی کشور است، اما درحقیقت کل اقتصاد را تحت الشعاع قرار می دهد. شاید این طور به نظر برسد که اخذ مالیات از سپرده های بانکی در کوتاه مدت یکی از اهداف اصلی دولت از تصویب بودجه سال 98 که منبع اصلی، درآمدهای مالیاتی است را تأمین کند؛ این در حالی است که ساختار اقتصادی در ایران به گونه ای است که تحقق چنین سیاستی نه تنها مشکلات را رفع نمی کند و موجب افزایش درآمدهای دولت نمی شود، بلکه زمینه بروز دیگر مسائل را فراهم می کند.
* به نظر شما اخذ مالیات از سپرده های بانکی موجب گسترش دلالی در اقتصاد کشور نمی شود؟
دریافت مالیات از سپرده های بانکی موجب می شود تا انگیزه برای سرمایه گذاری در بانک از بین برود و به موازات آن تمایل مردم برای بازار ارز، سکه، مسکن، خودرو و ... اشاره کرد که طی سال های اخیر نیز به اندازه کافی نوسانات شدیدی را تجربه کرده اند و این بازارها دیگر کشش افزایش قیمت بیش از این را نخواهند داشت. طبیعی است وقتی سپرده گذار مجبور به دریافت مالیات باشد، پولش را در زمینه دیگری سرمایه گذاری می کند. در چنین حالتی نقدینگی در سطح کشور افزایش می یابد و خطر تورم و جهش قیمت ها مجدد ایجاد خواهد شد. در حالی که اقتصاد ایران دیگر به وضعیت بحرانی رسیده است و امکان رشد قیمت ها بیش از این وجود ندارد در حال حاضر مردم در بدترین شرایط زندگی می کنند و معیشت شان مستقیماً در ارتباط با سیاست های تدوین شده از سوی مسؤولان است. در شرایطی که از سپرده های بانکی مالیات دریافت شود، قطعاً مردم سرمایه شان را خارج می کنند و با کاهش منابع بانکی مواجه خواهیم شد. مسلماً این سرمایه خارج شده از بانک به سیستم تولید و صنعت وارد نمی شود و دیگر بازارها را به وضعیتی دچار می کنند که تنها دلال بودن سودآور خواهد بود و به این ترتیب شاهد رشد دلالی و واسطه گری خواهیم بود. در اقتصادی که کنترل بازار به دست دلالان باشد و بازار به سمتی حرکت کند که تامین کننده منافع آن ها باشد، نمی توان امید به بهبود داشت و در چنین اقتصادی تولید و صنعت محلی از اعراب ندارند و به تدریج به تعطیلی کشیده می شوند.