نوآوران آنلاین- حامل های انرژی از جمله عناصر تعیین کننده در اقتصاد ایران هستند که هرگونه تغییر قیمتی در آن ها نهایتاً بدون تاثیر در سایر حوزه ها نخواهد بود. افزایش قیمت همه کالاها به دنبال بالا رفتن قیمت بنزین را می توان گواه این مدعا دانست، اما چند سالی است که عدم افزایش قیمت بنزین موجب شده تا به گفته برخی کارشناسان، انگیزه برای خروج غیررسمی و قاچاق حامل های انرژی از مرزهای کشور بیشتر شود. نکته مهمی که باید در این میان موردتوجه قرار گیرد این است که هرگونه تغییر به نام اصلاح قیمت در حوزه های مهم همچون سوخت های موردنیاز مردم باید کارشناسی شده و در قالب طرح های پخته و سنجیده طراحی و عملیاتی شود تا به بحران تازه در اقتصاد بیمار ایران منجر نشود.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر حسن مرادی، استاد دانشگاه، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و همچنین تحلیلگر حوزه انرژی پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می شود.
* بحث سهمیه بندی بنزین مجدد مطرح شده است و برخی اعتقاد دارند که تغییر نرخ بنزین موجب فشار زیاد به مردم می شود و بعید است که این طرح اجرایی شود. شما در این خصوص چه اعتقادی دارید؟ فکر می کنید بنزین سهمیه بندی شود و افزایش قیمت را تجربه کنیم؟
به نظر من شرایط کنونی بدترین زمان برای تصمیم گیری در خصوص سهمیه بندی بنزین است؛ چراکه به دلیل کم‌کاری برخی از ارگان‌های نظارتی و متأسفانه برخی از نهادهای اجرایی و دولتی، گرانی همچون شلاقی بر گردن مردم سنگینی می کند که نتیجه بی درایتی مسؤولان است. اصولاً بنزین باید بعد از دولت نهم که طرح معروف یارانه های نقدی را بنیاد نهاد به صورت پلکانی افزایش قیمت را به طور سالانه به طور جزئی تجربه می‌کرد؛ افزایشی که در مجلس ششم نیز تصویب شده بود و به موجب آن مصوبه قرار بود که به طور سالیانه 20 درصد به قیمت حامل های انرژی افزوده شود، اما متأسفانه مجلس هفتم به بهانه تثبیت قیمت ها، اقدام به ایجاد طرح ناپخته ای کرد که بیشتر جنبه پوپولیستی داشت و با هدف جلب آرای مردم صورت گرفت و در مجموع برای کشور خسارت های بسیاری به دنبال داشت. نتیجه تثبیت قیمت حامل های انرژی این شد که سال های بسیاری قیمت بنزین ثابت ماند و میلیاردها دلار سوخت از مرزهای کشور از طریق قاچاق از کشور خارج شد تا این که در دولت نهم، طرح هدفمندی یارانه ها تصویب شد و قیمت ها به حدود فوب خلیج فارس نزدیک شد، اما قرار بود این نیز تداوم یابد و به صورت تدریجی افزایش یابد که متأسفانه دچار وقفه شد و تصمیمات پوپولیستی و درواقع عوام فریبانه موجب شد که این طرح در مجلس و دولت با مخالفت مواجه شود و آماج تاراج بیت المال از مرزهای کشور قرار گیرد. از هر نقطه مرزی کشور اگر بررسی کنیم خواهیم دید که سرمایه ملی ما به سمت کشورهای همسایه سرازیر شده است.
* شما چه راهکارهایی برای جلوگیری از تداوم چنین رویه ای که به زیان اقتصاد کشور است، پیشنهاد می کنید؟
پیشنهاد من این است که سهمیه ای برای اتومبیل ها در نظر گرفته شود و مازاد آن با قیمت متعارفی عرضه شود و کسانی که مصرف بیشتری دارند نیز پول اضافه تری بپردازند. راه دیگر این است که در مرزهای کشورمان تانکرهای سیار بسیاری داشته باشیم و این تانکرها بنزین را با نرخ مصوب و فوب خلیج فارس در شهرهای مرزی کشورهای همسایه به فروش برسانند. از این طریق می توان تا حد زیادی از قاچاق جلوگیری کرد و اجازه داد که مرزنشینان نیز منتفع شوند و هم این که برای کشور درآمدزایی کنیم.
* با توجه به این که برخی مسؤولان تأکید دارند علت اصلی حجم بالای قاچاق سوخت در مرزهای ایران قیمت پایین سوخت ها به‌ویژه بنزین در داخل است، به نظر شما سهمیه بندی و افزایش قیمت موجب کاهش مصرف در داخل و پایین آمدن میزان قاچاق می شود؟
در شرایط کنونی برای کسی که ماشین 500 میلیونی سوار می شود هزینه کردن 50 هزار تومان برای پُر شدن یک باک بنزین رقم بسیار ناچیزی است؛ از این رو می توان گفت که برای اتومبیل های مختلف سهمیه های متفاوت بنزین و حامل های سوخت باید تعیین کرد تا به این ترتیب اقدامی در راستای جلوگیری از روند تاراج بیت‌المال اتخاذ کرد تا از محل آن بتوانیم مشکلات مردم نقاط محروم و دورافتاده را ساماندهی کنیم.