نوآوران آنلاین- بنزین از جمله فرآورده‌های بسیار مهم در کشور ماست که هرگونه تصمیم‌گیری درخصوص قیمت آن تبعاتی به دنبال خواهد داشت. تجربه نشان داده است که افزایش قیمت حامل های انرژی به‌ویژه بنزین بالا رفتن قیمت سایر کالاها را نیز به دنبال خواهد داشت؛ از این رو ضروری است چنین سیاستی به نحوی اجرا شود که اقتصاد ایران شرایطی بدتر از این بحران کنونی را تجربه نکند.
در همین خصوص به گفت‌و‌گو با دکتر جواد نوفرستی، تحلیلگر حوزه انرژی پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
* بحث افزایش قیمت سوخت و سهمیه بندی بنزین این روزها مجدد مطرح شده است و وزیر نفت هم صراحتاً اعلام کردند راهی جز افزایش قیمت در سال 98 نداریم؛ این در حالی است که طی روزهای اخیر نمایندگان مجلس اعلام کردند که در بودجه سال 98 افزایش نرخ بنزین را نخواهیم داشت. به نظر شما در چنین شرایطی بهتر است چه تصمیمی اتخاذ شود؟
جوّ مجلس و پیام هایی که از قوه مقننه ارسال می شود اشکال اساسی دارد و این است موضوعاتی که به تصویب نهایی نرسیده است را نباید علنی کنند؛ چراکه چنین اقداماتی فضای عمومی جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد. بحث عدم تغییر قیمت بنزین این روزها مکرر از سوی نمایندگان مجلس بیان می شود. به دنبال این جوسازی و اعلام در رسانه های رسمی که هر فرد روزی یک لیتر سهمیه بنزین دارد ذهن مردم به این سمت مشغول می‌شود. در حالی که این طرح فردی بوده و کار کارشناسی روی آن صورت نگرفته است و به همین دلیل نیز رد شده است. چنین مسائلی در حد پیشنهاد است و نیازی نیست که اعلام وصول و یا رد آن ها رسانه ای شود. در حال حاضر اعلام کرده اند که سال 98 قرار نیست بنزین افزایش قیمت را تجربه کند. درحالی‌که هنوز این طرح به تصویب نهایی نرسیده است، اما به عنوان خبر مهم در سطح جامعه منتشر شد. روال قانونی این است که پرونده طرح ها در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته شود سپس منتشر شود. نباید برای دلخوشی مردم، اطلاعات غلط و غیرنهایی به آن‌ها ارائه کرد. صحن علنی مجلس تصمیم‌گیرنده نهایی است و بودجه نیز به تصویب نرسیده است پس نمی توان خیلی صریح اعلام کرد که حامل های انرژی افزایش قیمت را تجربه می کنند یا خیر. دکتر زنگنه به درستی مطرح کردند که راهی جز سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین نداریم. اگر بخواهیم منطقی تصمیم بگیریم باید این نکته را در نظر داشته باشیم که نمی توانیم به همین شکل ادامه دهیم. بیشترین مصرف بنزین توسط افراد دهک‌های بالاست. این قشر، بنزین را به همان قیمت دهک های پایین درآمدی تهیه می‌کنند و این شکل از تعرفه ها نمی تواند تداوم یابد؛ چراکه بیش از همه، اقشار ضعیف جامعه متضرر می شوند و این روند به نفع پرمصرف هایی خواهد بود که پردرآمد نیز هستند و همچنین به زیان کم‌مصرف هایی است که درآمد بسیار پایینی دارند. از دیگر سو باید گفت ادامه وضع موجود به معنای تشدید کسری بودجه دولت است که همچون بمب تورم زای شدید عمل می‌کند.
* افزایش قیمت بنزین، گرانی دیگر محصولات را نیز رقم خواهد زد. به نظر شما این بالا بردن قیمت حامل های انرژی باید به چه صورت باشد تا در عین این که انگیزه قاچاق کاهش می یابد زمینه تحمیل گرانی های جدید به مردم را فراهم نکند؟
متأسفانه در اکثر موارد در اقتصاد با توهم گرانی مواجه هستیم. بلافاصله پس از آزادسازی قیمت بنزین به دلیل افزایش هزینه های توزیع، تمام اقلام مصرفی مردم تحت تأثیر قرار می گیرد که تنها راهکار جلوگیری از بروز چنین اتفاقی این است که بنزین را به همه افراد به میزان یکسان ارائه کنیم. در چنین شرایطی زمینه انتقال گرانی به دیگر بازارها کاهش می یابد. نکته مهمی که در این میان باید موردتوجه قرار گیرد این است که بیش از 90 درصد تاکسی ها و وانت بارهای فعال در بحث حمل و نقل مواد غذایی دوگانه‌سوز هستند؛ به این معنا که قادر به استفاده از سوخت جایگزین دوم و در دسترس و بسیار ارزان تر از بنزین یعنی گاز CNG هستند. امروز بیش از 40 درصد از ظرفیت جایگاه های سوخت گاز CNG خالی است که اگر از این ظرفیت نیز استفاده شود به نظر من مشکلات کاهش می‌یابد. از این رو بهتر است که سیاست هایی همچون توسعه حمل و نقل عمومی و افزایش تعداد خودروهای دوگانه سوز در دستور کار قرار گیرد تا کرایه ها و هزینه توزیع قابل کنترل شوند و افزایش نیابند. مرکز پژوهش های مجلس نیز مطالعاتی در این خصوص انجام داد و اعلام کرد که اگر سهمیه‌بندی بنزین صورت نگیرد، سقف تورمی که ایجاد می شود چهار درصد است و نباید چنین تصور کنیم که تورم بالایی ایجاد خواهد شد، بلکه برعکس ادامه وضع موجود تورم بسیار شدیدتری را نیز به دنبال خواهد داشت؛ چراکه موجب تشدید کسری بودجه می شود.