نوآوران آنلاین- بر کسی پوشیده نیست که یکی از عوامل حرکت کشورها به سمت رشد و در مرحله بعد توسعه اقتصادی، توجه به مقوله بسیار مهم جذب سرمایه‌های خارجی است. متأسفانه از این ناحیه اقتصاد ما دارای نقاط ضعف بسیاری است؛ چراکه از یک سو در داخل تولیدکنندگان‌مان تمایلی به ورود سرمایه‌اش در بخش‌های مهم ندارد و از دیگر سو نیز بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری خارجی موجبات رویگردانی خارجی‌ها نسبت به بازارهای کشور ما را فراهم کرده است. بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی اعتقاد دارند که عوامل مختلفی در بروز ناامنی بازارهای ایران نقش دارند که از جمله آن‌ها می‌توان نبود قوانین مشخص و متقن را عنوان کرد. از دیگر سو تلاطماتی که در بخش‌های مختلف اقتصاد ما در نتیجه بروز آشفتگی در بازار ارز اتفاق می‌افتد نیز انگیزه‌ای برای ورود سرمایهگذاران باقی نمی‌گذارد. این در حالی است که کشور ما همواره مورد تهدید برای اعمال تحریم‌های جدید قرار دارد و همین امر ضرورت خنثی‌سازی تهدیدات از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
در همین خصوص به گفتوگو با دو تن از کارشناسان اقتصادی پرداختیم که تقدیم مخاطبان گرامی‌می‌شود.
جلوی فرار سرمایه از کشور را بگیرید
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین طی گفت‌وگویی با خبرنگار روزنامه نوآوران ضمن انتقاد از نبود امنیت سرمایه‌گذاری در داخل اظهار داشت: طی سال‌های اخیر براساس آمار منتشر شده بیش از 30 میلیارد دلار فرار سرمایه از کشور داشتیم که می‌توان علت اصلی آن را نبود فضای مناسب کسب و کار دانست که این نیز قربانی نبود سیاست‌های کارآمد شده است.
وی در تشریح علل عدم توفیق در جذب سرمایه‌گذاری خارجی و حتی داخلی طی سال‌های اخیر و درنهایت فرار سرمایه از کشور عنوان کرد: طی 30 سال گذشته حدود 195 میلیارد دلار خروج سرمایه از کشور و همچنین رقمی نزدیک 30 میلیارد دلار ورود سرمایه را تجربه کردیم که این آمار نشان از آن دارد که روند سرمایه‌گذاری در کشور ما معکوس است؛ به این معنا که بیشتر از این‌که به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی باشیم باید به دنبال راه‌حل‌هایی باشیم که از فرار سرمایه داخلی ممانعت کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نبود شفافیت در اقتصاد را موجب هدررفت منابع طبیعی عنوان کرد و افزود: متأسفانه سرمایه‌های ملی کشور ما که براساس اقتصاد غیرشفاف و رانتی شکل میگیرد نتیجه‌ای جز خروج سرمایه از کشور نخواهد داشت؛ چراکه دارنده پول کثیف همواره احساس ناامنی می‌کند و برای تمیز کردن شکل پولش اقدام به جابه‌جایی می‌کند.
حریری با بیان این‌که معضل اصلی اقتصاد کشور در حوزه سرمایه گذاری مربوط به بحث فرار سرمایه است، مطرح کرد: متأسفانه چرخه اقتصاد ایران سالم نیست؛ چراکه اقتصاد سالم که از آن به اقتصاد مولد تعبیر می‌شود شامل مؤلفه‌های همچون شفافیت، رقابتی و آزاد بودن است. این سه ویژگی لازمه اقتصاد سالم است که در کشور شاهد آن نیستیم و به تبع آن در فضای کسب و کار نیز که براساس قوانین و آیین نامه‌های غیرپایدار است، روند مشخصی ندارد.
وی افزود: ریشه بسیاری از مشکلات کشور را در نبود مؤلفه‌های اقتصاد سالم باید جُست؛ به این معنا که شما مواجه خواهید شد بر این‌که اقتصاد تحت تأثیر مسائل و حواشی سیاسی قرار میگیرد و اتخاذ تصمیمات تحت تأثیر مسائلی با مبنای غیر اقتصادی قرار میگیرد و نهایتاً شاهد خروج سرمایه و فساد کلان اقتصادی خواهیم بود.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تأکید کرد: برای رفع مشکلات باید در اقتصاد شفافیت را مطالبه کنیم. در این صورت فسادها و خلاف‌ها مشخص می‌شود و مورد برخورد قرار میگیرد و جهت‌گیری‌های سیاسی منجر به تقویت و نه تضعیف اقتصاد خواهد شد.
حریری معتقد است که مشکلات اقتصادی مربوط به این دولت نیست و نتیجه عملکرد همه دولت‌ها را در شرایط کنونی در اقتصاد مشاهده می‌کنیم.
وی با تأکید بر این‌که همه تصمیمات اقتصادی باید با هدف ایجاد رفاه برای مردم صورت گیرد، تصریح کرد: متأسفانه به دلیل راه های غلطی که پیموده شده است در حال حاضر شاهد روندی هستیم که متأسفانه تقویت معیشت مردم در حاشیه قرار گرفته است.
بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در ایران؛ تهدیدی برای سرمایهگذاران
در ادامه به گفتوگو با دکتر کامران ندری، عضو پژوهشکده پولی و بانکی پرداختیم. ندری نیز معتقد است که ریسک سرمایه‌گذاری در ایران بالاست و همین امر سرمایهگذاران را تهدید می‌کند.
وی با بیان این‌که عوامل مختلفی در ایجاد فضای موجود نقش دارد، اظهار داشت: برخی از ریسک‌ها به فضای کسب و کار مربوط می‌شود و برخی نیز ناشی از قوانین و مقررات حاکم در کشور ماست که اگر فردی در جریان سرمایه‌گذاری احیاناً با مشکلی مواجه شد قوانین به‌گونه‌ای شفاف باشند که از سرمایه‌گذار خارجی حمایت شود، البته ناگفته نماند که نحوه رسیدگی به پرونده‌ها نیز از جمله مسائلی است که در بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری دخیل است. قطعا در اقتصاد رانتی هیچ شخصی تمایل به سرمایه‌گذاری نخواهد داشت؛ چراکه نسبت به بازگشت اصل پولش نیز اعتماد ندارد.
عضو پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه به فضای مهاجرپذیری جامعه اشاره کرد و گفت: یکی از عوامل مؤثر در جذب سرمایه خارجی به انعطاف جامعه در پذیرش مهاجران خارجی دارد.
ندری با ابراز تأسف از بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در ایران عنوان کرد: ساختارها و محیط کسب و کار در کشور ما برای سرمایه‌گذار از جمله فضاهای پُرخطر محسوب می‌شود. آزادی که سرمایه‌گذار در دیگر کشورها دارد درحقیقت موجب اطمینان خاطر او می‌شود که متأسفانه در ایران فضا برای ورود سرمایه های خارجی چندان مهیا نیست.
وی با بیان این‌که تحریم‌ها تأثیر چندانی در بروز مشکلات اقتصادی کشور ما ندارد، عنوان کرد: مشکلات کشور به ضعف های نهادی همچون فساد در برخی از بخش‌های اداری و بروکراتیک بازمی‌گردد. علاوه بر این قوانین مالیاتی به‌گونه‌ای است که امکان دور زدن آن وجود دارد.
عضو پژوهشکده پولی و بانکی با انتقاد از نبود ثبات در ارزش پول ملی ایران تصریح کرد: متأسفانه ارزش واحد پولی کشور ما به شدت تحت‌تأثیر نوسانات نرخ دلار است و همین امر موجب شده سرمایه‌گذار خارجی احساس امنیت اقتصادی نکند و ورود نیابد؛ چراکه سرمایهگذاران نگاه‌شان بلندمدت است؛ لذا برخی از ریسک‌ها نیز به تورم بالا بازمی‌گردد و همین امر بر رفتار سرمایهگذاران تأثیر می‌گذارد.
ندری با بیان این‌که ممکن است تحریم‌ها با توجه به این‌که موجب اخلال در ثبات اقصادی شوند در رفتار سرمایهگذاران تأثیر بگذارند، بیان کرد: در چنین شرایطی صحبت از سرمایه‌گذاری زود است؛ چراکه باید ابتدا بسترها و زمینه‌های مناسب برای ورود سرمایه به کشور فراهم شود.
وی تأکید کرد: باید امتیازات بسیار ویژه‌ای برای سرمایهگذاران خارجی در نظر گرفته شود چون آن‌ها ریسک بسیار بالایی را می‌پذیرند و در مقابل ریسک بالا بازدهی خوب ایجاد انگیزه کند.
عضو پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: باید پذیرای سرمایهگذاران خارجی باشیم.