مدیرعامل بورس کالای ایران به عنوان یکی از سخنرانان اصلی این همایش به تشریح ظرفیت های بورس کالا در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی با نگاهی به تعاونی ها پرداخت و گفت: در خصوص انطباق کارکردها، اقدامات و برنامه های بورس کالای ایران با سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی می توان به بندهای قانونی اشاره کرد. بند ۱ سیاست های اقتصاد مقاومتی پیرامون به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت های اقتصادی است. در راستای اجرای این بند قانونی در بورس کالا، امکان ایجاد بازاری ملی و در دسترس برای کلیه فعالان اقتصاد و بهبود مشارکت با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و توسعه تالارهای منطقه‌ای بورس کالای ایران در نقاط مختلف کشور وجود دارد و باید به موضوع فرهنگ‌سازی در کنار توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی به منظور ایجاد دسترسی کم هزینه به معاملات توجه داشت.
حامد سلطانی نژاد به سایر بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و اظهار داشت: در خصوص بند ۳ این سیاست ها، بورس کالا می تواند به مزیت های مناطق کشور و به کارگیری ظرفیت و قابلیت های متنوع جغرافیایی با ایجاد بازاری ملی کمک کند.
وی ادامه داد: در این زمینه اگر بورس کالای ایران با انبارها پیوند بخورد، عرضه محصولات مختلف می تواند در این بازار تسهیل شده و امکان دسترسی دقیق، شفاف و لحظه ای از کالاهای موجود در انبارهای پذیرش شده وجود دارد.
وی در خصوص بند ۵ سیاست های اقتصاد مقاومتی پیرامون سهم بری عادلانه عوامل در زنجیره تولید تا مصرف از امکان تسهیل کشف نرخ منصفانه با از بین بردن ناکارایی بازارها و موقعیت های آربیتراژ در بستر بورس سخن گفت واظهار داشت: در بندهای ۶، ۱۰، ۱۲ و ۱۳ این سیاست ها نیز امکان بسترسازی برای همکاری بین بورس‌های کالایی کشورهای منطقه در جهت ایجاد تنوع در مبادی تامین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به چند کشور محدود و خاص وجود دارد.
سلطانی نژاد ادامه داد: همچنین امکان شکل‌دهی بازارهای جدید و تنوع‌بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه کشورهای منطقه و استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و ایجاد تنوع در روش‌های فروش کالاهای صادراتی با توسعه معاملات تالار صادراتی نیز از جمله کارکردهای بورس است که با سیاست های مذکور انطباق دارد. افزایش همکاری‌ها با مناطق آزاد در جهت گسترش و تسهیل صادرات کالا و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج کشور و ایجاد تالارهای معاملاتی در مناطق آزاد اقتصادی نیز به کمک ساختارهای بورس کالا امکان پذیر است.
وی افزود: در خصوص شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد و جلوگیری از زمینه های فسادزا که در بند ۱۹ این سیاست ها آمده، بورس کالا می تواند بستری شفاف را برای معاملات حوزه کالایی کشور فراهم کرده و آمار معاملات را به صورت لحظه ای و الکترونیک منتشر کند. همچنین بهبود تجارت و چرخه مبادله کالاها با استفاده از ابزارهای نوین مالی و مبتنی بر نظام بازار و همکاری با سازمان استاندارد در تدوین استاندارد کالاها، الزام به مبادله کالاهای استاندارد و نیز توسعه نظام انبارداری استاندارد نیز در بستر بورس امکان پذیر است.
رشد سهم تعاونی ها در معاملات بورس کالا
در ادامه، سلطانی نژاد با معرفی کلی ابزارهای مالی در بورس کالا، در خصوص کارکردهای ابزار گواهی سپرده کالایی گفت: در بورس کالا معاملات به شیوه های مختلف انجام می شود که معاملات نقدی، نسیه و سلف، قراردادهای آتی و اختیار معاملات، گواهی سپرده کالایی، صندوق های کالایی، قراردادهای سلف موازی استاندارد و اوراق خرید دین، کشف پریمیوم و پیمان های آتی انواع روش های معاملاتی در این بازار است.
وی با اشاره به اینکه معاملات صنعت پتروشیمی در بازار فیزیکی انجام می شود ، گفت: در بازار نقدی معاملات محصولات پتروشیمی در ۶ ماهه اول سال گذشته ۱.۹۳ میلیون تن محصول بوده که این رقم با رشد قابل ملاحظه ای به ۲.۴۳ میلیون تن رسیده است. از این میزان تعاونی ها در نیمه نخست سال ۹۶ حدود ۲۷۰ هزار تن محصول را در بورس معامله کرده اند که این رقم در مدت مشابه سال جاری به ۳۴۹ هزار تن رسیده است و براساس آن می توان گفت سهم تعاونی ها از حجم و ارزش معاملات پتروشیمی ها در شش ماهه اول امسال به ترتیب ۱۴ و ۱۶ درصد بوده است که بازهم ضروری است تعاونی ها حضور خود را در بورس افزایش دهند.
سلطانی نژاد تاکید کرد: یکی از خواص موجود در بورس آن است که می تواند پس از انجام یک معامله واکنش ها و بازخورد را در بازار مشاهده کرد که مرور آمار معاملات بورس به صورت شفاف می تواند در تحقق اهداف سیاست های اقتصاد مقاومتی کمک کند.
وی به کارکرد ابزار کشف پریمیوم در بورس های کالایی دنیا اشاره کرد و گفت: کشف پریمیوم ابزاری است که در بورس های دنیا بسیار رواج یافته و می تواند نیاز تولیدکننده و مصرف کننده را برطرف کرده و اطمینانی را از قیمت ها نیز فراهم می کند که در یک فضای رقابتی تعیین می شود. این ابزار را می توان با دید تامین مالی تولیدکننده و خریدار عملیاتی کرد و کمک می کند منابعی خارج از صنعت به تولید تزریق شود.
پیشنهادات به منظور بهبود و توسعه صنعت پتروشیمی
وی به تعاونی ها پیشنهاد کرد از ابزارهای مختلف موجود در بورس برای تامین مالی، توزیع کالاها و ایجاد امنیت در معاملات استفاده کنند.
سلطانی نژاد در پایان سخنان خود ضمن ارایه پیشنهادات در خصوص بهبود روند معاملات و توسعه صنعت پتروشیمی گفت: لازم به نظر می رسد دولت از توسعه معاملات در بورس کالای ایران با توجه به انطباق عملکرد بورس کالای ایران با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی حمایت کند. توسعه همکاری وزارت صمت، شرکت‌های پتروشیمی، تعاونی‌های توزیعی و صنایع پایین‌دستی با بورس کالای ایران به منظور ارتقای نظارت بر عملکرد بازار و افزایش کارایی زنجیره‌های تولیدی نیز لازم به نظر می رسد. همچنین پیشنهاد می شود صنعت پتروشیمی از ابزارهای تأمین مالی بورس کالای ایران بهره‌گیری کرده و از انعقاد قراردادهای بلندمدت جهت تأمین مواد اولیه با استفاده از ابزار کشف پریمیوم استفاده کنند.