نوآوران آنلاین- «دلارهایی که با قاچاق بنزین می‌سوزند!»، «قاچاق یک میلیارد لیتر سوخت در سه ماهه اخیر»، «رشد قاچاق دلیل درخواست دولت برای دونرخی شدن قیمت بنزین»، «کشف بیش از ۲۶۵ هزار لیتر سوخت قاچاق از کامیون‌های عراقی»؛ این تیترهای تلخ که این روزها بر روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار می‌گیرد، نشان از پدیده‌ای شوم به نام قاچاق سوخت در مرزهای کشور ما دارد؛ پدیده‌ای که سایه‌ای سنگین بر اقتصاد دارد.
بسیاری از تحلیلگران حوزه انرژی علت اصلی قاچاق سوخت را قیمت پایین آن در ایران می‌دانند که قاچاق را به امری سودآور تبدیل کرده است.
اما به تجربه حاصل شده است که هرگونه افزایش قیمتی در سوخت‌ها به‌ویژه بنزین تبعاتی همچون افزایش تورم کالاها را در پی خواهد داشت.
از دیگر سو کارشناسان اعتقاد دارند اگر دولت نسبت به تصویب قوانینی مشخص در حوزه خروج سوخت از کشور اقدام می‌کرد اکنون دیگر شاهد قاچاق سرمایه‌های ملی کشورمان نبودیم.
در همین خصوص به گفتوگو با اعضای کمیسیون انرژی مجلس و کارشناسان حوزه انرژی پرداختیم که ماحصل آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
افزایش قیمت تنها راه جلوگیری از قاچاق سوخت نیست
فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس به آمار منتشر شده از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درخصوص قاچاق سوخت که طی سه ماهه اخیر رقمی حدود یک لیتر را به خود اختصاص داده است، اشاره کرد و به خبرنگار روزنامه نوآوران گفت: طرح هدفمندی یارانه‌ها و به دنبال آن افزایش قیمت بنزین تا حدی موجب شد تا انگیزه خروج سوخت از مبادی غیررسمی از کشور از بین برود، اما به این معنا نیست که باید نسبت به تصویب قوانینی درخصوص گرانی بنزین اقدام کنیم؛ چراکه وابستگی بسیاری از کالاها به قیمت بنزین که موجب افزایش هزینه‌های عرضه و توزیع می‌شود زمینه تورم افسارگسیخته را فراهم می‌کند؛ از این رو باید گفت راه چاره کاهش تفاوت قیمت بنزین در داخل و خارج از مرزهای کشور بالا بردن غیرمنطقی نرخ‌ها نیست.
وی همچنین به نوسانات بازار ارز اشاره کرد و افزود: همین عامل نیز قاچاقچیان را به فکر تجارت پرسود قاچاق سوخت انداخت.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس همچنین به گمانه‌زنی ها درخصوص افزایش قیمت بنزین اشاره و مطرح کرد: هنوز به نتیجه قطعی برای تغییر قیمت و دو نرخی شدن نرخ بنزین نرسیده‌ایم و احتمالاً تا پایان سال نیز این امر تصویب نمی‌شود.
حسنوند علت طرح موضوع دونرخی شدن بنزین از سوی دولت را مقابله با قاچاق سازمان یافته سوخت در کشور عنوان و تصریح کرد: بالا بردن نرخ بنزین شاید تا حدی انگیزه قاچاقیان را کاهش دهد، اما تنها راه جلوگیری از قاچاق سوخت از مرزها نیست و در این خصوص نیازمند تصویب قوانین هستیم.
انتقاد ازحجم بالای قاچاق سوخت از مرزهای کشور
علی ادیانی، عضو کمیسیون انرژی و نماینده مردم مازندران در مجلس شورای اسلامی نیز طی گفت‌وگویی با خبرنگار روزنامه نوآوران با انتقاد ازحجم بالای قاچاق سوخت از مرزهای کشور اظهار داشت: سوخت‌های مختلف به‌ویژه بنزین در کشور ما با رقمی بسیار پایین‌تر از دیگر کشورهای همسایه عرضه می‌شود. در چنین شرایطی افراد تلاش می‌کنند تا از فضای موجود به کسب درآمد بپردازند و هزینه‌های زندگی‌شان را از طریق قاچاق سوخت به بیرون از مرزهای کشور تأمین کنند.
وی به آثار مخرب قاچاق سوخت برای کشور اشاره کرد و افزود: در حال حاضر این امکان به راحتی برای مرزنشینان فراهم شده است تا به فروش سوخت‌های مختلف به دیگر کشورها آن هم از طریق قاچاق اقدام کنند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس سهولت در قاچاق سوخت از مرزها را نیز دلیل دیگری برای این اقدام دانست و گفت: در شرایط کنونی در داخل با دو مشکل عمده در زمینه قاچاق سوخت مواجه هستیم؛ از یک سو افراد قادر خواهند بود تا بنزین را با قیمتی پایین در ایران خریداری کنند. این در حالی است که بالا بودن نرخ سوخت‌ها در دیگر کشورها موجب می‌شود افراد به قاچاق روی آورند. از دیگر سو نیز سهولت در قاچاق که ناشی از نبود قوانین سازنده در این زمینه است، موجبات افزایش خروج سوخت‌ها از کشور به‌ویژه به صورت قاچاق را مهیا می‌کند. به این ترتیب باید گفت نیازمند این هستیم که دولت گام‌های جدی در زمینه تصویب قوانین بازدارنده بردارد.
قاچاق سوخت باید از مبدأ کنترل شود
در ادامه به گفتوگو با نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه انرژی پرداختیم.
وی نیز معتقد است که تفاوت قیمت بنزین در داخل و خارج از مرزهای کشور یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن حجم قاچاق سوخت از مرزهای ماست.
نرسی قربان ادامه داد: زمانی که در داخل کشور گازوئیل را با قیمت 300 تومان خریداری می‌کنید و در بیرون از مرز رقمی بیشتر یعنی 5 الی 6 هزار تومان است، به طور طبیعی انگیزه قاچاق سوخت ایجاد می‌شود و افراد به طرق مختلف اقدام به قاچاق می‌کنند؛ چراکه هم انگیزه لازم وجود دارد و هم زمینه برای اقدامات این چنینی.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی قاچاق سوخت را به زیان کشور و اقدامی ناپسند و مخرب دانست و گفت: قاچاق سوخت باید از مبدأ کنترل شود و اجازه حتی فکر قاچاق به ذهن کسی خطور نکند؛ از این رو ضروری است که هر چه سریع‌تر مسؤولان امر نسبت به رفع مشکل قاچاق سوخت از طریق اعمال نظارت و کنترل بیشتر در مرزها اقدام کنند.
نرسی قربان با بیان این‌که بنزین و سایر سوخت‌ها از جمله امور مهم در کشور ما هستند، اظهار داشت: در کشور با پدیده ای مواجه هستیم که در دیگر کشورها این تجربه وجود ندارد. بالا رفتن قیمت سوخت‌ها نیز همچون ارز سایر بازارها را تحت تأثیر خود قرار می دهد و به این ترتیب بهانه مناسبی برای افزایش قیمت سایر کالاها نیز فراهم می‌شود و دیگر نظارت بر بازار و کنترل قیمت‌ها معنای خود را از دست می‌دهد و بعد از افزایش نرخ سوخت‌ها باید منتظر هرج و مرج در قیمت‌ها باشیم؛ چراکه در ایران نرخ دلار و بنزین تعیین‌کننده قیمت‌های سایر اقلام در بازار است.
وی بر ضرورت تدوین و تصویب قوانینی کارآمد در حوزه قاچاق سوخت تأکید کرد و افزود: در غیر این صورت نبود قوانینی مدون در این حوزه لاجرم موجبات افزایش آمار قاچاق را فراهم می‌کند.
قاچاق سوخت؛ تجارتی پرسود برای قاچاقچیان
همچنین دکتر حسن مرادی، نماینده ادوار مجلس ششم و هفتم و همچنین استاد دانشگاه و کارشناس حوزه انرژی طی گفتوگو با خبرنگار روزنامه نوآوران اتخاذ سیاست‌هایی در راستای جلوگیری از خروج سوخت به صورت قاچاق از کشور را امری بسیار ضروری دانست و گفت: عاملی که به مسأله قاچاق سوخت بسیار دامن می‌زند و این اقدام ناپسند را سودآور می‌کند، اختلاف آشکار قیمت عرضه سوخت در داخل و خارج از کشور است. به‌طوری‌که در شرایط کنونی بنزینی که در کشور ما به فروش می‌رسد در برخی از کشورهای همسایه تا 9 برابر بیشتر به فروش می‌رسد و همین امر موجب می‌شود تقاضا برای قاچاق افزایش یابد.
وی با بیان این‌که به دلیل تفاوت قیمت‌ها قاچاق سوخت فواید بسیاری برای قاچاقچی دارد، اظهار داشت: در برخی از شهرهای مرزی اتوبوس هایی هستند که باک‌های‌شان را پُر از سوخت می‌کنند و سپس این سوخت را تخلیه و مجدد به صف جایگاه‌های بنزین بازمی‌گردند و مرتباً همین رویه را ادامه می‌دهند و نهایتاً نیز سود بسیاری را کسب می‌کنند.
مرادی قاچاق سوخت را تجارتی پرسود عنوان کرد که نیازمند این است که مسؤولان این حوزه قوانینی تدوین کنند تا امکان این امر فراهم نشود.
وی با بیان این‌که افزایش قیمت سوخت بهانه‌ای برای بالا رفتن قیمت سایر اقلام‌هاست، تصریح کرد: به دلیل نبود قوانین مشخص، هرگونه تغییر قیمت زمینه‌ای برای گرانی کالاها را فراهم می‌کند. درحقیقت باید گفت افزایش قیمت بنزین به خودی خود موجب بالا رفتن قیمت‌ها نمی‌شود، بلکه بهانه‌ای است که برخی از آن سوء استفاده می‌کنند و این تغییر نرخ را دستاویز قرار می‌دهند.