نوآوران آنلاین- رعایت اخلاق از جمله امور مهمی است که در همه جوامع به عنوان اصلی پذیرفته شده مورد توجه همگان است. نمونه‌ای از رواج بی‌اخلاقی در جامعه ایران را در دوره دولت نهم و دهم و ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد شاهد بودیم که آبروی افراد بازیچه دست عده‌ای شده بود و برخی به راحتی از تریبون‌های عمومی و با طرح مسائلی سعی در ایجاد نفاق و دودستگی در کشور داشتند.
قطعاً در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار جامعه‌ای متحد را داشت که حاکمان آن مورد اعتماد مردم باشند. در جوامعی که بی‌اخلاقی در آنها موج می‌زند علاوه بر این‌که زمینه رشد و توسعه از میان می‌رود، اتحاد و انسجام ملی نیز دستخوش حواشی قرار می‌گیرد و کشور در برابر مشکلات بیرونی و درونی آسیب‌پذیرتر می‌شود. از این رو ضروری است که همه اشخاص به دور از حاشیه‌هایی که به بی‌اخلاقی‌ها دامن می‌زند، با پذیرش تفاوت دیدگاه‌ها به فعالیت در کنار سایر رقبای خود در جناح مقابل بپردازند و تنها یک عامل یعنی وفاق ملی را در نظر داشته باشند و در صورت بروز مشکل، به رفع مسائل در جلسات خصوصی بپردازند و مشکلات را به سطح جامعه نکشانند.
در همین خصوص به گفت‌وگو با علی صوفی، وزیر تعاون دولت اصلاحات پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
* این روزها انتقادات بسیاری درخصوص رویه‌ای که برخی درخصوص وحدت‌شکنی در کشور در پیش گرفته‌اند، مطرح می‌شود. شما علت اصلی این بی‌اخلاقی‌ها را در چه می‌دانید؟
متأسفانه در شرایط کنونی بی‌اخلاقی در جامعه تا جایی پیش رفته است که توصیه‌های اخلاقی و مسائلی از این قبیل، در عرصه سیاسی پاسخگوی مشکلات موجود نیست. متأسفانه برخی افراد با رفتارشان مسائل ملی را به خطر می‌اندازند و این اقدام خود را توجیه می‌کنند؛ مخصوصاً اگر وجهه دینی نیز داشته باشند و چنین احساس کنند که در راستای عمل به برخی تعهدات دینی فعالیت می‌کنند. درچنین حالتی جریان رقیب را کفر مطلق می‌پندارند و خود را اسلام ناب می‌دانند. وقتی چنین تفکراتی در جامعه حاکم شود، به خود حق می‌دهند به دلیل انجام مسؤولیتی که برای خود قائل هستند هر اقدامی را انجام دهند و هر اظهارنظری را مطرح کنند. به این ترتیب شاهد وضعیت فعلی خواهیم بود که برخی یک‌دیگر را بدون دلیل، تخریب و تضعیف می‌کنند و با توجیه‌هایی درصدد مشروع نشان دادن رفتار خود هستند و خود را نماینده اسلام می‌دانند و از این بابت به خود مسؤولیت می‌دهند. از این رو می‌توان گفت در سطح کلی بی‌اخلاقی‌ها برای این عده توجیه شرعی می‌یابد و به همین دلیل توصیه‌های اخلاقی چندان مؤثر نخواهد بود. به اعتقاد من ضروری است که شاهد در پیش گرفتن آیین عقلانی در حکومتداری باشیم؛ به این معنا که هر امری توجیه عقلانی داشته باشد. طبیعتاً در جامعه‌ای که اخلاق و عقلانیت هر دو حاکم باشد. آسایش، رفاه و پیشرفت مردم آن جامعه تضمین شده خواهد بود و به این ترتیب توجیه عقلانی می‌یابد و به فرهنگ عمومی در جامعه تبدیل می‌شود؛ به عنوان مثال در بحث منافع ملی و در آیین حکومتداری باید این نکته را موردتوجه قرار دهیم که منافع ملی، محور اصلی است و همه کشورها و همه ملت‌ها باید منافع ملی‌شان را تعریف و همه نهادها، جریان‌ها و مردم در آن چارچوب حرکت کنند و در مقابلِ آنچه که بر ضد منافع ملی است ایستادگی و مقاومت کنند. اگر منافع ملی برای مردم تعریف و تبیین نشود بدون شک شرایطی را شاهد خواهیم بود که در آن حقوق شهروندی رعایت نخواهد شد. از این رو همه از نظر عقلانی موظف و مکلف هستیم که براساس منافع ملی و حقوق شهروندی عمل کنیم و هر کس برخلاف آنها عمل کرد، باید مورد برخورد قرار گیرد.
* به اعتقاد شما تا چه اندازه ضروری است که شخصیت‌ها و جریان‌ها منافع ملی نه منافع شخصی و جناحی را از تریبون‌های رسمی دنبال کنند؟
بحث ترجیح منافع ملی بر مطامع شخصی و جناحی امری مهم و حیاتی است؛ اما متأسفانه تاکنون این منافع ملی تعریف نشده است. در شرایط فعلی برخی به نام حکومت اقداماتی را در داخل کشور انجام می‌دهند که طبیعتاً اگر این اقدامات در راستای منافع ملی ما باشد، مردم آن سیاست‌ها را می‌پذیرند و مورد حمایت قرار می‌دهند. برای نمونه کشور ما هشت سال در دفاع از جنگ تحمیلی به سر برد و هیچ شخص و جناحی چنین اظهار نکرد که چرا این همه هزینه می‌کنیم، البته مناقشه بر سر زودتر تمام شدن جنگ بود، اما در دفاع از تمامیت ارضی کشور همه متفق‌القول بودند. در حال حاضر نیز همین‌طور است، هر امری که جزء منافع ملی و در راستای حفظ بقای کشور محسوب می‌شود، باید موردتوجه قرار گیرد و در این خصوص وحدت نظر داشته باشند، اما متأسفانه برخی به راحتی و برای حفظ قدرت خود به سایر افراد تهمت می‌زنند و با شایعه‌پراکنی آبروی دیگران را می‌برند. درحقیقت برخی تهمت زدن را حق خود می‌دانند و به این عمل خود مشروعیت می‌بخشند، اما تداوم این روند موجب می‌شود زمینه این‌گونه اقدامات فراهم شود و به رویه‌ای مرسوم تبدیل شود؛ قطعاً در چنین شرایطی دیگر نمی‌توان به حفظ اخلاق در جامعه امید داشت. رعایت مسائل اخلاقی امروزه بسیار حیاتی و ضروری به نظر می‌رسد و ضروری است که تمام قوا، مجلس، دولت و قوه قضائیه همت خود را در تبیین منافع ملی بگذارند و متعهد شوند که در این چارچوب حرکت کنند و همه امکانات قانونی خود را برای بازدارندگی کسانی به کار گیرند که برای حفظ منافع گروهی و شخصی خود و ترجیح آن بر منافع ملی اقدام می‌کنند. همه باید بدانند که ترجیح منافع گروهی و جریانی بر منافع ملی و شخصی خطرناک است و باید در راستای دفع این خطر فعالیت و براساس آیین حکومتداری عقلانی کشور را اداره کرد.